اصطلاحات تخصصی
توضیحات
نام گذاری و شمارش اعداد در ترکی آذربایجان
شمارش اعداد در زبان ترکی آذربایجانی تابع قاعده معینی است و از لحاظ دستوری و نوشتاری مطلقاً استثنایی در آن وجود ندارد. به همین دلیل یادگیریِ آن آسان است. اعداد شامل : بیر (۱)، ایکی (۲)، اوچ (۳)، دؤرد (۴)، بئش (۵)، آلتی (۶)، یئددی (۷)، سککیز (۸)، دوققوز (۹) است.
نمونه نام گذاری اعداد ترکی
اون (۱۰) + بیر (۱)= اون بیر (۱۱)
اون (۱۰) + آلتی (۶)= اون آلتی (۱۶)
اییرمی (۲۰) + سککیز(۸)= اییرمی سککیز (۲۸)
اوتوز (۳۰) + بئش (۵)= اوتوز بئش (۳۵)
یئتمیش (۷۰) + اوچ (۳)= یئتمیش اوچ (۷۳)
دوخسان (۹۰) + دوققوز (۹)= دوخسان دوققوز (۹۹)
یوز (۱۰۰) + اللی (۵۰)= یوز اللی (۱۵۰)
بئش یوز (۵۰۰) + آلتمیش (۶۰)= بئش یوز آلتمیش (۵۶۰)
سککیز یوز (۸۰۰) + اوتوز اوچ (۳۳)= سککیز یوز اوتوز اوچ (۸۳۳)
مین (۱۰۰۰) + یوز اون بیر (۱۱۱)= مین یوز اون بیر (۱۱۱۱)
نحوه تلفظ اعداد کسری ترکی
سه هشتم= سککیزده اوچ
یک دوم= ایکی ده بیر (یاریم)
اوچ ، اوسته گل بئش ، برابر دیر سککیز (۸=۵+۳)
هزار و سیصد و هفتاد و هشت = مین اوچ یوز یئتمیش سککیز
دو ممیز بیست وپنج صدم (25/2)=ایکی تام ، یوزده اییرمی بئش
دهها = اونلار، اونلارجا
صدها = یوزلر، یوزلرجه
هزارها = مینلر، مین لرجه
میلیون و میلیارد = ملیون و ملیارد
آلتی، چیخ ایکی، برابر دیر دؤرد (۴ = ۲ – ۶)
تفاوت تلفظ در محاوره ترک های ایران و آذربایجان
از لحاظ محاوره و گفتوگوی شفاهی به این زبان در ایران و در بعضی از مناطق جمهوری آذربایجان استثنایی وجود دارد. و آن کاربرد کلمه فارسی هشتاد به جای کلمه ترکی آن یعنی سکسن است. البته کلمه هشتاد در این حالت تابع قواعد شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی است. این استثنا در مورد آذربایجانیهای شرق ترکیه، گرجستان، داغستان و مناطق شمالی جمهوری آذربایجان صادق نیست.
شمارش اعداد از هشتاد تا عدد نود در زبان محاورهای ترکی آذربایجانی در ایران بدین صورت است: هشتاد (۸۰)، هشتاد بیر (۸۱)، هشتاد ایکی (۸۲)، هشتاد اوچ (۸۳)، هشتاد دؤرد (۸۴)، هشتاد بئش (۸۵)،هشتاد آلتی (۸۶)، هشتاد یئددی (۸۷)، هشتاد سککیز (۸۸)، هشتاد دوققوز (۸۹)، دوخسان (۹۰)
شمارش اعداد هشتاد تا عدد نود در زبان نوشتاری ترکی آذربایجانی بدین صورت است: سکسن (۸۰)، سکسن بیر (۸۱)، سکسن ایکی (۸۲)، سکسن اوچ (۸۳)، سکسن دؤرد (۸۴)، سکسن بئش (۸۵)، سکسن آلتی (۸۶)، سکسن یئددی (۸۷)، سکسن سککیز (۸۸)، سکسن دوققوز (۸۹)، دوخسان (۹۰)
نوشتن دیدگاه