اطلاعات عمومی
موقعیت و وسعت:
استان کرمانشاه با وسعتی در حدود 24434 کیلومتر مربع در میانه ضلع غربی کشور قرار گرفته است. این استان از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استانهای لرستان و اایلام، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود شده است.
استان کرمانشاه در سال 1375 دارای 11 شهرستان، 19 شهر، 24 بخش ، 83 دهستان و 2793 آبادی دارای سکنه بوده است. شهر کرمانشاه مرکز استان کرمانشاه میباشد و شهرستانهایی این استان عبارتند از: اسلامآباد غرب، پاوه، جوانرود، سرپل ذهاب، سنقر، صحنه، قصر شیرین، کرمانشاه، کنگاوور، گیلانغرب و هریس
آب و هوا:
دارای چهار فصل در یک زمان است برای نمونه قصرشیرین دارای آب و هوای گرم و سنقر و پاوه دارای آب و هوای سرد و خنک.
ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی
دین و زبان:
زبان اهالی کرمانشاه کردی است ، زبان کردی خویشاوند نسبی زبان فارسی است زیرا اشتراک قواعد دستوری و ذخیره لغوی زبان های ایرانی نتیجه خویشاوندی نسبی آنها است . زبان کردی که شاخه ای از زبان شمال غربی ایرانی میانه است به علت داشتن ادبیات مکتوب اهمیت خاصی دارد . با این حال نفوذ زبان های دیگر در این زبان قابل توجه است . زیرا از زبان های عربی ، ارمنی ، ترکی و فارسی لغات بسیار در آن راه یافته است .
سابقه تاریخی کردها و پراکندگی آنان موجب پیدایش گویش های بیشماری شده است که از جمله آنها عبارتند از :
ـ گویش کردی کلهری :
این گویش کردی بیشتر در میان افراد کلهر مورد استفاده واقع می شود و مناطقی که تقریباً با این گویش سخن می گویند شامل ایلات زنگنه ، سنجابی ، احمدوند ، بهتوری ، نانکلی ، پایروندها ،اهالی قصرشیرین ، سرپل ذهاب ، قلخانی ، کرندی ، قلعه زنجیری های ساکن کرمانشاه ، صحنه و مردم دینور است . با این تفاوت که تلفظ و لغات مردم کلهر اصیلتر و در سایر نقاط با توجه به همجواری با گویش های دیگر کلمات تغییر یافته است .
ـ گویش کردی اورامی :
اکثر مردم دو ایل بزرگ لهونی در منطقه اورامان جنوبی در کرمانشاه و همچنین طوایف اورامان تخت و اورامان رزاب در حوالی کردستان و نیز ایل بزرگ باجلان که تعدادی از آنها در دشت ذهاب و بسیاری در حوالی خانقین زندگی می کنند . چندین روستا در منطقه گوران و تمامی مردم کندوله در دینور به این گویش تکلم می کنند .
ـ گویش کردی سورانی :
طوایف متعدد جاف جوانرود و تعدادی از طوایف مهاجرگوران ، مردم دشت ذهاب و جیگیران ، سراسر بخش روانسر و تیره هایی از اهالی سنجابی با این گویش سخن می گویند . این گویش شیوه ساده ای از کرمانج است .
ـ گویش لکی :
اهالی هرسین ، طوایف کاکاوند ، بالاوند ، جلالوند و عثمان وند به این گویش تکلم می کنند . این گویش آمیخته ای از گویش کردی کلهری و لری است . همچنین لغاتی از گویش اورامی نیز دارد .
علاوه بر گویش های کردی ، مردم کرمانشاه به زبان فارسی کرمانشاهی و مردم سنقر به زبان ترکی تکلم می کنند . لهجه فارسی کرمانشاهی خاص این دیار است . این لهجه از لحاظ ضرب المثل غنی است و واژگان کردی دگرگون شده با پرداخت در جملات فارسی کرمانشاهی ، جان می گیرد و کاربرد می یابد .
اکثریت قریب به اتفاق جمعیت استان کرمانشاه را مسلمانان تشکیل می دهد که در حدود 7/99 درصد می باشد . در میان پیروان اسلام بیشتر شیعیان و درصدی نیز اهل تسنن می باشند . گروهی نیز زیر پوشش بدعت های دینی با نام اهل حق با حفظ آداب و مناسک و معتقدات دین کهن ایران باستان یعنی زردشتی و همچنین با التقاطی از اسلام به حیاط دینی خود ادامه می دهند .
به طور کلی اقلیت های مذهبی استان در مجموع 17/0 درصد از کل جمعیت را تشکیل میدهند که مهمترین آنها زردشتیان با 12/0 درصد مسیحیان 2/0 درصد و کلیمیان 3/0 درصد از کل جمعیت را دارد
صنایع دستی:
جاجیمبافی:جاجیمبافی از دیرباز در بین خانوادههای روستایی و عشایر استان كرمانشاه رواج داشته است. جاجیم به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار میگیرد. حتی در برخی از خانوادههای روستایی، جاجیم را به عنوان چشم روشنی و جهیزیه به نوعروسان هدیه میدهند و آن را به عنوان یادگاری ارزنده، سالها در نزد خود نگه میدارند.مواد اولیه جاجیم، پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت كه جاجیم در چهار تخته بافته میشود و سپس به هم متصل و دوخته میشود. در مناطق اورامان و ثلاث، زنان جاجیمهایی را با نقوش متنوع و جنس مرغوب میبافند كه در نوع خود كم نظیر است.
گلیمبافی:گلیمبافی از صنایع دستی خانگی است و در بیشتر نقاط استان كرمانشاه رواج دارد. از جمله معروفترین مناطق گلیمبافی در این استان شهرستان هرسین است و گلیمهای آن از شهرتی خاص برخوردار است. وجود مراتع مساعد جهت پرورش دام كه تأمین كننده الیاف لازم برای بافت گلیم است، خود دلیلی بر رواج گلیمبافی در این منطقه است.نقشهای چشمه نظامی و نقوش تركیبی درخت و لانه گنجشك و نیز نقشهای مرغابی، مار، عروسك، قیچی، خطوط افقی و عمودی، نقش قرقره راه راه، پنجه گربه، قاچ خربزه، گل مشرفی، گل ترمه و سوزنی از جمله نقوشی هستند كه در گلیمهای این استان به ویژه در منطقه هرسین دیده میشوند. همچنین در بافت زمینه گلیمهای هرسین، نشانههای بسیاری از آمیزش تمدن و فرهنگهای مختلف به چشم میخورد.
موجبافی:موج ـ یا در اصطلاح محلی رختخوابپیچ و مفرش ـ از پشم خالص بافته میشود و تولید آن بیشتر به منظور رفع نیازهای شخصی و یا سفارش دهندگان آشنا است. موجبافی یكی از هنرهای خانگی است و در منطقه اورامانات رواج دارد. موجهای رنگین كمان در مناطق اورامانات و جوانرود از شهرتی خاص برخوردار است. در جوانرود این صنعت شكل كارگاهی دارد. در كارگاههای این منطقه، جولاها در پشت دستگاهها به كار موج بافی مشغولند. امروزه نیز از موج به عنوان پتو یا روانداز و یا رویة كرسی، زیرانداز ، پرده و حتی به جای بقچههای بزرگ استفاده میكنند. مهمترین طرحهای موج عبارت است از كشكولی، چهارخانه، سیاه و سفید، تخت قرمز، برمالی و شطرنجی.
گیوهكشی:گیوه را در اصطلاح محلی كلاش میگویند. در مناطق كوهستانی و گذرهای صعبالعبور و سنگلاخی استان كرمانشاه، استفاده از گیوه به عنوان پاپوشی نرم، سبك، راحت و مقاوم رواج دارد. مراكز ساخت گیوه در این استان شهرهای پاوه، هرسین و كرمانشاه است.گیوه از دو قسمت كفی و رویی تشكیل میشود. كفی معمولاً از لاستیك و چرم و رویی آن از نخ است. تا قبل از پیدایش صنعت لاستیكسازی، گیوهكشها زیر كلاشها را از پوست گاومیش تهیه مینمودند و رویة آن را از نخ یا ابریشم میبافتند و اكثر اعیان از آن استفاده میكردند. با پیدایش صنعت لاستیك برای كارگران و كشاورزان از لاستیك در زیر گیوه استفاده می شود.
چیغبافی: چیغ یا چیخ عبارت از حصیری به پهنای تقریبی یكصد و پنجاه سانتیمتر است كه روی آن نقشهای متفاوتی به وسیله نخهای رنگارنگ پشمی ایجاد میشود. از چیغ برای حفاظت اطراف سیاه چادرها استفاده میشود و گاهی نیز آن را برای تقسیم فضای داخل چادرهای عشایری به كار میبرند.
قلمزنی: هنر قلمزنی در این استان روزگاری جلوهای خاص داشت و قلمزنان بزرگی در این خطه مشغول فعالیت بودند. آخرین فرد از تبار قلمزنان حرفهای شهر كرمانشاه استاد «علی اكبر عینالقضایی» است كه با تدریس قلمزنی به جوانان كرمانشاهی دست به احیاء این هنر زده است. قلمزنان هنرمند كرمانشاهی با الهام از آثار تاریخی دوره هخامنشی و ساسانی و طبیعت منطقه، در نهایت ظرافت و زیبایی، آثار هنری زیبایی را خلق كردهاند كه خریدار جهانی هم دارد.
ابزارهای فلزی: در حال حاضر در شهر كرند كارگاههایی وجود دارد كه كم و بیش به ساخت وسایل فلزی و ابزار كار فعالیت دارند. صنعتگران كرندی در تهیه ابزار و وسایل كار و شكار، چاقو، كارد، قندشكن، ابزار زین و یراق، قفل و كلید شهرت بسیار داشته و دارند.علاوه بر كرند در شهر كرمانشاه نیز چند كارگاه آهنگری وجود دارد كه بیشتر آلات كشت و زرع را میسازند.
قالیبافی:قالیبافی به صورت یك فعالیت جنبی با ارزش خود مصرفی و با نقوش بومی و محلی از سالها پیش در میان روستاییان كرمانشاه رایج بوده است. نقشهای محلی شناخته شده، نام روستاهای معینی را برخود دارد كه از جمله میتوان به نقشهای حسینآباد، اكبرآبادی و كیونانی اشاره كرد. امروزه تقریباً در بیشتر روستاهای سنقر و در اغلب روستاهای صحنه، كنگاور، دینور و بیستون قالیبافی دایر است. در میان عشایر منطقه غربی كرمانشاه به ویژه ثلاث باباجانی اگرچه قالیبافی صنعت دستی اصلی نیست، ولی در كنار گلیمبافی و سایر دستبافتها قالی هم بافته میشود. در فرهنگ قالیبافی كرمانشاه واژه گل به معنی نقش به كار برده میشود. چنانكه در گل اكبرآباد و گل ترنجی، منظور از گل نقشه گل قالی است. نقشهای شناخته شده در قالی بافی این منطقه عبارتند از: دارگل، بازوبندی، سماوری، عبداللهی، اكبرآبادی، كیونانی و حسینآبادی. هر یك از این نقشها، خود مجموعهای از خرده نقشها را در بر دارند.رمانشاه دارای آب و هوای معتدل هستند
جاذبه های توریستی
جاذبه های مهم:
طاق بستان
بنای بیستون
كاخ خسرو
طاقگرا
معبد آناهیتا
آتشكده چهارقاپی
خانه معینالكتاب
خانه خواجه باروخ
نقش برجسته آنوبانینی
نقش برجسته هركول
نقش برجسته بلاش
فرهاد تراش
گوردخمه برناج
گوردخمه دکان داود
گوردخمه اسحاق وند
گور دخمه سان رستم
پل بیستون
پل كهنه كرمانشاه
پارك جنگلی طاق بستان:این پارك در حاشیه شمالی شهر كرمانشاه و در دامنه كوه «پرآو» قرار دارد. عناصر طبیعی چون كوهستان، چشمه، فضای سبز و دریاچههای مصنوعی و وجود نقش برجستههایی از دوره ساسانی، محیط جذاب و دیدنیای را در این ناحیه به وجود آورده است. به علت موقعیت طبیعی و آب و هوای معتدل، این محل مورد توجه پادشاهان ساسانی قرار گرفته و آنجا را برای تفریح و شكارگاه سلطنتی خود انتخاب كرده بودند. به طوریكه در دو طرف ایوان بزرگ طاق بستان، صحنههای شكار شاه ساسانی حجاری شده است. این پارك به علت امكانات تفریحی و آثار تاریخی یكی از پرجاذبهترین مناطق شهرستان كرمانشاه محسوب میشود.
منطقه ریجاب و بان زرده:یكی از مناطق زیبای استان كرمانشاه منطقه ریجاب و بان زرده است كه در یك صد و بیست كیلومتری شمال غربی شهرستان كرمانشاه قرار دارد. اطراف این منطقه به وسیله كوههای سر به فلك كشیده «دالاهو» محصور شده است. این كوهها دارای قللی برفگیر است و دامنههای آن از جنگل پوشیده شده است. رودخانه زیبای «سراب ریجاب» ـ سرچشمه رودخانه الوند ـ در این منطقه جریان دارد. درههای این منطقه به وسیله درختان انجیر و گردو پوشیده شده است. وجود آثار تاریخی مانند قلعه یزدگرد و زیارتگاههای بابایادگار و ابودجانه بر زیباییهای این منطقه افزوده است
دشت اسلام آباد: این دشت از طرف غرب بهوسیله ارتفاعات دالاهو محدود گردیده است. دامنههای اطراف این دشت مشجر است. دشت اسلام آباد در حدود 460 كیلومتر مربع وسعت دارد .
دشت بیلوار: این دشت از رسوبات رودخانه كامیاران به وجود آمده است. اراضی این دشت در حدود 11 هزار هكتار است.
دشت بین ارتفاعات الوند و كوه بیدسرخ:این دشت به عرض 55 كیلومتر می باشد كه ارتفاعات شمالی آن نسبتاً صعب العبور ولی از طرف جنوب به كلی باز و هموار است و به همین سبب راه هایی به طرف شهرستان های نهاوند و تویسركان از این منطقه كشیده شده است.
دشت بین ارتفاعات پاطاق و خسروی: ارتفاعات این دشت از سطح دریا كم و به علت همجواری با خاك عراق، دارای هوایی نسبتاً گرم است. عرض این دشت بین 20 تا 70كیلومتر است.
دشت دینور:این دشت در جنوب سنقر قرارگرفته و مساحت اراضی آن حدود نه هزار هكتار است.
دشت صحنه:این دشت از پای ارتفاعات بید سرخ آغاز و در ارتفاعات نعل شكن خاتمه می یابد. عرض این دشت در حدود 90 كیلومتر است.
دشت كرند:این دشت در امتداد غربی دشت اسلام آباد غرب قرار دارد و مساحت اراضی آن در حدود نه هزار هكتار است.
دشت ماهیدشت:این دشت را ارتفاعات نعل شكن در شرق و ارتفاعات حسن آباد در غرب احاطه كرده است. عرض آن 25 كیلومتر می باشد و ازدو طرف كاملاً باز است. این دشت از مناطق عمده زراعی استان كرمانشاه محسوب می شود.
دشت هرسین: دشت هرسین بین راه بیستون به نورآباد قرار گرفته، مساحت اراضی آن حدود 15500 هكتار است.
سراب بیستون:این سراب در سی كیلومتری شمال شرقی شهر كرمانشاه و در دامنه كوه بیستون قرار دارد. این سراب مزارع بیستون و «بلوردی» را مشروب میكند.
سراب نیلوفر:این سراب در چهارده كیلومتری شمال غربی شهر كرمانشاه، در ابتدای منطقه سنجابی و در دامنه كوه «كماجار» قرار دارد. این سراب به صورت استخر وسیعی، مملو از گلهای نیلوفر است. غنچهها و برگهای این گلها سر از آب برآورده و سطح وسیعی از سراب را پوشانده است. این سراب ظرفیت بهرهدهی آب فراوان دارد و برای پرورش ماهی نیز مناسب است. در سالهای اخیر جهت رفاه بازدیدكنندگان در اطراف این سراب، تأسیسات و پاركی احداث شده است.
سراب هرسین: در داخل شهر هرسین و در دامنه كوه «شیرز» سراب بسیار زیبایی وجود دارد كه اراضی كشاورزی هرسین را مشروب میسازد. سراسر این سراب پوشیده از درختان جنگلی است. عناصر طبیعی چون چشمه، كوهستان، فضای سبز و آثار تاریخی زیبایی مضاعفی به طبیعت بكر آن داده است.
سراب دربند:این سراب در شمال شهر صحنه و در محلی به نام دربند قرار دارد و مزارع صحنه را آبیاری میكند. در كنار این سراب آبشاری زیبا دیده میشود كه آب آن با فشار زیاد از شكاف كوهی بیرون میریزد. این آبشار در فصل بهار از مكانهای دیدنی و زیبای صحنه محسوب میشود.
سراب روانسر: این سراب زیبا در داخل شهر روانسر قرار دارد و سرچشمه رودخانه قرهسو است. به دلیل وجود این سراب و قرار گرفتن آثار تاریخی در كنار آن و نیز سرسبزی و طبیعت زیبا، این مكان یكی از نقاط تفریحی شهر روانسر به حساب میآید.
سراب سنقر: سراب سنقر در پنج كیلومتری جاده سنقر به كرمانشاه و در مجاور روستای «تازه آباد» قرار دارد. آب آن از زیر كوه سراب به سرعت و با فشار به صورت فواره بیرون میریزد. آب این سراب در زمستانها گرم و در تابستانها سرد است. آب گوارای این سراب، آب آشامیدنی روستاهای اطراف را تأمین میكند و سپس به رودخانه قرهسو میریز
رستورانها و مراکز خرید
رستورانها:
رستوران فردوسی: کرمانشاه، میدان فردوسی، جنب بانک ملی
تالار پذیرایی کسری: کرمانشاه، میدان فردوسی، ابتدای خیابان کسری
نوشتن دیدگاه