اطلاعات عمومی
موقعیت و وسعت:
استان مرکزی تقریباً در مرکز ایران قرار دارد.در روزگار کهن این استان عراق نام داشت که در زمان تسلط اعراب بر ایران عراق عجم نامیده می شد که شامل بسیاری از استانهای همجوار امروزی می شد. این استان از شمال به استانهای تهران، البرز و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استانهای لرستان و اصفهان و از شرق به استانهای تهران، قم و اصفهان محدود است. این استان با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱،۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.
آب و هوا:
تنوع اقلیمی و آب و هوایی استان ناشی از نوسانات ارتفاعی آن است . بطوریکه اختلاف ارتفاع بین پست ترین نقطه در دشت ساوه ( 950 ) و بلندترین نقطه با قله شهباز (3388 )حدود 2400 متر است بنابراین اختلاف سطح موجود سبب اختلاف و تنوع در آب و هوا گردیده است.
میانگین بارش سالانه از 170 میلیمتر در دشت ساوه و برخی از نواحی جنوب شرقی ، تا 450 میلیمتر در ارتفاعات بالای 2000 متر متغیر است . میانگین سالانه دما نیز از 18 درجه سانتیگراد در دشت ساوه تا 4 درجه سانتیگراد در ارتفاعات تفاوت نشان می دهد . سردترین مناطق این استان، شهرستان های سربند ، شازند ، اراک هستند که متوسط روزهای یخبندان در زمستان از 65 تا 120 روز می باشد.
ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی
دین و زبان:
در کنار فارسی گویشهایی مانند لری و لکی و وفسی و همچنین در بسیاری از روستاهای اطراف مناطقی مانند اراک، سربند و ساوه و شهرهایی مثل شازند و خنداب، ترکی آذربایجانی و ترکی خلجی نیز رواج دارد. زبان کردی در این استان در میان ایل کلهر دیده میشود و زبان راجی نیز در مناطقی از دلیجان و محلات و نراق استفاده میشود. زبان تاتی نیز در برخی قسمتها مانند شرا، کزاز و سربند صحبت میشود.
اقلیتهای مذهبی مانند ارامنه و زرتشتیان و تعداد کمی از یهودیان نیز در استان موجود هستند که اكثرا در شهرستان زرندیه اقامت دارند
صنایع دستی:
اکثر شهرستانهای استان مرکزی صنایع مختلف دستی وجود دارند که عمدتاً خاص عشایر منطقهاند. عشایری که در محدوده استان زندگی میکنند، بومی منطقه نیستند و اکثر آنها از نواحی دیگر به این منطقه مهاجرت کرده و سکنی گزیدهاند. مهمترین گروههای ایلی استان شامل شاهسونها، ایل کلهکویی، ایل میش مس (مست)، ایل خلج، ایل راوه و ایل کرد (کلهر) هستند که به ویژه زنان و دختران انواع صنایع دستی را در آنها تولید میکنند. مهمترین صنعت دستی استان فرش است که فرش ساروق از شهرتی جهانی برخوردار است.
علاوه بر آن گیوه که نوعی پاپوش دستدوز تولید شده از نخهای قالیست، از جمله صنایع دستی در خور توجه این استان است که در سنجان و وفس تولید میشود
جاذبه های توریستی
جاذبه های مهم:
بناهای یادبود تاریخی :
بازار اراک
آتشکده آتشکوه ، محلات
حمام چهار فصل ، اراک
خانه امام خمینی ، خمین
معبد خوره سلوکی ، دلیجان
قصر سالار محتشم ، خمین
کتیبه تیماره ، خمین
بناهای یادبود مذهبی:
امامزاده محمد عابد ، اراک
امامزاده صالح ابن علی ، شاه زند
امامزاده سلطان سید عشاق ، ساوه
مسجد میدان ( قرمز ) ، ساوه
مسجد جامع ساوه ، ساوه
جاذبه های طبیعی :
غار چال نخجیر ، دلیجان
چشمه آب گرم محلات ، محلات
رستورانها و مراکز خرید
رستورانها:
رستوران تاج محل: خیابان استاد مطهری، نبش مطهری
رستوران کارون: دلیجان، خیابان امام خمینی
فست فود هایدا: ساوه، بلوار شهید بهشتی، روبروی دانشگاه آزاد