هیچ نشانهای برای تمایز بین تور «مجاز» و «غیرمجاز» وجود ندارد
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ در حال حاضر هر موسسه دولتی و غیردولتی اقدام به برگزاری سفر گروهی و ارائه تسهیلات سفر به کارکنان خود میکند. این امر از یک سو رغبت مردم به سفر را افزایش میدهد اما از سوی دیگر سبب شده تا هر فرد مؤسسهای که تخصصی از تور و سفر گروهی نیز ندارد اقدام به این کار کند. نتیجهای که عایده شده، رواج مفهوم غلطی از تور در جامعه است.
در نوع دیگر از سفرهای گروهی، مردم از طریق آگهی روزنامه و یا از طریق فرد غیرحقوقی جذب میشوند. حال از سوی متولیان گردشگری اعلام شده که با تورهای غیرمجاز برخورد میشود. ولی به نظر میآید پیش از اقدام به این کار لازم است تور را مجدداً تعریف کرد و پس از آن دلیل افزایش آنچه را به عنوان تور غیرمجاز تلقی میگردد، بررسی کرد؟
ناصر گلدوست دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران درباره تور مجاز و غیرمجاز معتقد است: «قاعدتاً تور مجاز سفری است که از طریق آژانسهای تحت پوشش سازمان میراث اجرا میشود و تور غیرمجاز سفرهایی هستند که مجوزی از این سازمان ندارند.»
در حال حاضر ادارات دولتی و غیردولتی سفرهای گروهی بسیاری برگزار میکنند، به عنوان مثال در سفرهای گروهی دانشآموزان با نام اردوی دانشآموزی، تورها دانشجویی و یا تور زمینشناسی به عنوان مثال که از سوی سازمان زمینشناسی اجرا میشود، هیچ ارتباطی با یک دفتر خدمات مسافرتی برقرار نمیشود.
گلدوست درباره عدم ارتباط موسسات با دفاتر گفت: «همین طور است، این سفرها با مجوز خود این مؤسسات اجرا شده و تا به حال هم ندیدهایم کسی ممانعتی به عمل بیاورد. اگر قرار است تورها مجاز شود یعنی آموزش و پرورش یا مدیران مدارس برای اجرای تور با آژانس قرارداد ببندند. ولی تنها ممانعت اخیراً در منطقه کویر مرنجاب دیده شد که مشخص نیست به چه مناسبت اتفاق افتاد.»
البته لازم به ذکر است پیش از این ممانعتهایی در منطقه جنگل ابر یا ماسال دیده شد که در آن موارد ممانعت از سوی مراجعی غیر از سازمان صورت گرفت و داشتن یا نداشتن مجوز نیز ملاک و معیار کار نبود.
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران در پاسخ به این امر که گویا منظور از تور غیرمجاز تورهایی است که یک شخص و یا یک ارگان غیرحقوقی برگزار میکند، گفت: «درست، اما چه کسی قرار است مانع شود. در حال حاضر تعداد زیادی آژانس غیرمجاز وجود دارد اما هیچ کس نیست که مانع فعالیتشان بشود. آژانسی هست که اعلام میکند ویزای تمام دنیا را میگیرد و در همه زمینهها فعالیت میکند در حالی که مجوز ندارد.»
در حقیقت باید این مشکل را نیز در نظر گرفت که متقاضیان سفر نمیتوانند دفاتر غیرمجاز را تشخیص بدهند.
گلدوست درباره تشخیص دفاتر مجاز گفت: «مردم این طور شدهاند که برای سفر با تلفن موجود در یک آگهی روزنامه تماس میگیرند و یا وارد هر دفتری که در خیابان میبینند، میشوند و هر جا ارزانتر بود اقدام میکنند. تنها ملاک برایشان قیمت است و موارد دیگر را مد نظر قرار نمیدهند. به دلیل ارزانی با دفتری که انتهای یک پارکینگ است و سفر خود را 5هزار تومان ارزانتر از دفتر دیگر میدهد، تماس میگیرد غافل از آن که چرایی قضیه را بداند. 90درصد شکایات نیز مربوط به آنهایی است که دنبال ارزانی بودهاند. اینها مسافر را جذب میکنند ولی مشکلات بسیاری برای او ایجاد میکنند و وقتی مسافر برگشت و شکایت کرد متوجه میشود که چنین آژانسی وجود ندارد و یا مجوز ندارد.»
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران اصلیترین مشکل موجود در بازار گردشگری را مسأله تعویض مکرر مدیران دانست: «سالهاست مدیران مرتب تغییر میکنند و در نتیجه نمیتوان هیچ کاری انجام داد. تا مدیری با فضای گردشگری آشنا میشود، جای خود را به دیگری میدهد. به نظر میآید اینجا شده محل زاپاس تا هر جا که مدیر لازم شد، استفاده کنند. به این ترتیب گردشگری اهمیتی ندارد و پیش نمیرود.»