شهر نمین در قسمت شرقی اردبیل با فاصله 25 کیلومتری کنار جاده اردبیل به تهران و در منطقه مرزی با جمهوری آذربایجان واقع شده است. آب و هوای معتدل با رطوبت و نم نسبتاً خوب متاثر از رطوبت حاصله از دریای خزر محیطی سرسبز و باصفا را برای این شهرستان فراهم آورده است. اسم این شهر هم بنا به برخی از منابع به همین خاطر نمین (رطوبت دار) ذکر شده است.این شهر علاوه بر جذابیت های طبیعی دارای آثار تاریخی و باستانی از جمله قلاع و بقعه ها، مقبره ها و امام زادها و محوطه های تاریخی و باستانی می باشد. این شهر یکی از مناطق بکر جهت گردشگران می باشد.
قلعه ها
قلعه شیندان
این قلعه بر فراز قله کوه شیندان یا چیندان بین راه نمین و آستارا قرار گرفته و از مهمترین آثار تاریخی نمین محسوب می شود که سابقه آن به قبل از اسلام می رسد. از اتفاقات مهمی که در این قلعه روی داده است خاطره تاریخی قیام حمزه خان تالش حاکم آستارا در عهد شاه عباس صفوی می باشد که ذوالفقار خان قارامانلو حاکم اردبیل مدت نه ماه آن قلعه را در محاصره داشت و حمزه خان با کشتی از راه آستارا به شیروان متواری گشت. بنای این قلعه، سنگی و با ساروج ساخته شده است که روستای حیران و نبین و مسیر جاده نمین-استارا کاملا قابل رویت باشد.
بقعه ها
بقعه پیر بدرالدین
بقعه پیربدرالدین در شهر نمین و در خیابان امام خمینی(ره)، روبروی ساختمان فرمانداری قرار گرفته است. پیربدرالدین از مریدان پیر قطب الدین میانجی، از فرزندان ابن عباس عموی پیامبر (ص) می باشد. تاریخ زندگی وی به سال ۶۵۰ هـ.ق بر می گردد. وی که در زنجان مسکن داشته، با شیخ شاه دینوری برای تبلیغ دین به شهر آستارا آمده و در آن زمان مردان زیادی به خدمت ایشان رسیده و کسب فضیلت نموده اند. بعد از مهاجرت از زنجان به آستارا و نمین، در شهر نمین دار فانی را وداع گفته و همین جا نیز بخاک سپرده شده است. نمای مقبره پیر، آجری ساده با ازاره سنگی دور تا دور آن و بدون تزئین و قاب بندی می باشد. در قسمت پیشانی بنا تیر چوبی به عنوان کلاف استفاده شده که در نمای بیرونی عیان است. ورودی این مقبره در ضلعی که رو به قبله دارد، به اطاق کوچکی باز می شود. برای وارد شدن به گنبد خانه باید از درب دیگری در این اتاق گذر کرد. در اتاق اول سنگی مرمر بسیار زیبایی با تزئینات و نوشته های برجسته وجود دارد که مربوط به صاحب مقبره می باشد. از تزئینات داخلی مقبره نیز بر روی گنبد و طاق نماهای داخل نشانه های اندکی به چشم می خورد که بیانگر شکوه این مقبره در دوره های قبل است.
مقبره پیرلنگ
بقعه پیرلنگ در شمال غربی روستای ننه کران بر بالای تپه ای سرسبز واقع شده است. مردم به این بقعه اعتقاد زیادی دارند. بنای قبلی آن کاهگلی بوده که بعد از انقلاب اسلامی، توسط اهالی ننه کران بازسازی شده است.
اهالی روستا شبهای جمعه بر سر این مزار شمع روشن میکنند. به طوری که میگویند پیر لنگ با «شیخ بدرالدین» در نمین و «بابا روشن» در خشه حیران هم عصر بوده است.
بقعه پیر شبلی(ع)
زیارتگاه متبرکه پیر شبلی در شمال شرقی شهر نمین و در قریه مرزی میناباد قرار گرفته است. این پیر از نوادگان پیر شبلی می باشد که در روستای میناباد زندگی می کرده است. وی نسبت به مردم اردات خاصی داشته و مردم نیز از ایشان در گذشته وحال کرامات بسیار دیده اند. پیر به ذکر خدا و قداستش محبوب مردم بوده و به همین دلیل بعد از فوت وی مردم زیارتگاه مربوطه را بنا نموده اند. در حریم این زیارتگاه خانه های روستایی مستقر شده اند. مقبره اصلی چندین سال پیش تخریب و تجدید بنا گردیده و در ساختمان جدید از مصالحی چون سنگ لاشه، سنگ مرمر با سازه بتنی استفاده شده است.
بقعه حاج محمود(ع)
بقعه متبرکه حاج محمود معروف به «حاجی بابا» در روستای عنبران علیا واقع شده است. این روستا در پانزده کیلومتری شمال شهرستان نمین، در شش کیلومتری عنبران سفلی قرار گرفته است. این شخص به روایت ریش سفیدان روستا، اهل عنبران و عابد و عارفی بوده که مورد احترام مردم قرار گرفته است. بنای مقبره در فاصله 200 متری از مقبره بابا خرم و در بخش مرتفع تری از کوههای غربی مشرف به روستا استقرار یافته است.
بقعه متبرکه بابا خرم (ع)
بقعه مبارکه "بابا خرم" در روستای عنبران علیا، در شانزده کیلومتری شمالی شهر نمین، بر فراز تپه غربی مشرف به روستا و در حریم رودخانه واقع در دره قرار گرفته است. این مقبره در سال 1372ه.ش توسط مردم بازسازی شده و در سال 1379ه.ش ضریح در داخل آن نصب گردیده است. فرزندان ایشان سید عدنان، سیدهادی و میرعلی بوده اند. محوطه بقعه امامزاده که یکی از قبرستان های روستا می باشد، از سمت شرق حصارکشی شده و با یک درب ورودی کوچک دسترسی لازم ایجاد گردیده است. زیارتگاه بابا خرم در فاصله 200 متری از زیارتگاه حاجی بابا واقع شده است. فضای داخلی گنبدخانه دارای کاشیکاری با کاشی هفت رنگ از طرحهای شجره زندگی و نقوش اسلیمی خطایی است که با آیات و متون اسلامی مزین شده است.
بقعه متبرکه سید محمود امین جان (ع)
زیارتگاه مبارکه سید محمود امینجان معروف به "سلطان رسول پیر شیخ سید محمود" در نه کیلومتری شمال شهرستان نمین در گورستان نمین واقع در تپه شرقی مشرف به روستای "ساری توربه"؛ محلی سرسبز که انبوه درختان آن را احاطه کرده اند مستقر شده است. در نزدیکی مقبره درختی قدیمی قرار گرفته است که صاحبان حاجت برای نذرو نیاز پارچه به آن می بندند. سلطان رسول پیرشیخ سید محمود، هم عصر "سید خرم" بوده و از لحاظ تاریخی به دوره صفوی (شیخ صفی الدین اردبیلی) بر می گردد. مقبره دارای بنایی کوچک و زیبا می باشد که با مصالح بومی در مقیاسی مردم وار و محقرانه اجرا شده است. آستانه بنا با گنبد عرقچین پوشش داده شده و در کنار این گنبد خانه اتاقکی با در کوتاه (ارتفاع یک متر) وجود دارد که احتمالاً برای ذکر و سماء دراویش آن زمان و یا اقامت زائران استفاده می شده است. فضای داخلی این مقبره به صورت هشت ضلعی منتظم است که ورودی آن از سمت قبله می باشد. به نقل از درویش مراقب مقبره، هر ضلع از بدنه را به یکی از پیامبران نسبت می دهند که ورودی آن به رسول اکرم (ص) ختم می شود.
تپه های تاریخی و باستانی
تپه کناره
تپه کناره که قدمت آن به هزاره اول قبل از میلاد می رسد در قریه كنازق از توابع نمین و در 16 كیلومتری شمال شرقی اردبیل در مسیر شوسه اردبیل - آستارا قرار دارد.
تپه سلوط
از تپه های باستانی شهرستان نمین است که در قریه سلوط در 20 كیلومتری شوسه اردبیل - آستارا قرار دارد. این تپه تاریخی مربوط به دوره اشكانی یا اوایل اسلام می باشد.
سربند تپه
سربند تپه که یکی دیگر از تپه های تاریخی نمین است که در 12 کیلومتری راه شوسه اردبیل قرار دارد. این تپه مربوط به دوره اشكانی و اوایل دوره اسلامی می باشد.
قره تپه
قره تپه که از دیگر تپه های تاریخی نمین است در 10 کیلومتری راه شوسه اردبیل - آستارا واقع شده است.
مساجد و امام زاده ها
زیارتگاه بابا خزری
زیارتگاه بابا خزری در پانزده کیلومتری شمال شهرستان نمین، در قریه عنبران علیا، در گورستان عمومی واقع در کوه های غربی مشرف به روستا قرار گرفته است، ایشان نزد روستائیان به بابا خدا نیز معروف می باشد. باباخزری به روایت امام جمعه عنبران شاگرد شیخ صفی الدین اردبیلی و رابط مابین شیخ صفی و شیخ زاهد گیلانی بوده است. از وی در کتاب شیخ صفی الدین به بابا خزر الیوانی نیز یاد شده است. وی بابا خرم هم عصر و در طریقت شیخ شهاب الدین سهرودی (معروف به شیخ اشراق) بوده است.
زیارتگاه باباحمزه (ع)
مقبره بابا حمزه در شمال شرقی شهرستان نمین، حدود مرزی ایران و آذربایجان، در قبرستان قدیمی روستای میناباد واقع شده است. این بنا در تپه شرقی مشرف به روستا مستقر بوده و بابا حمزه به همراه فرزندان و اهل بیت خود در این محل به خاک سپرده شده اند. بنای کنونی مقبره از لحاظ کالبدی، یک ساختمان مستطیل شکل با ابعاد تقریبی 5×8 متر است که با دو پنجره نورگیری آن تأمین می شود. ورودی مقبره در ضلع قبله واقع شده و در بخش داخلی آن چهار ستون چوبی به چشم می خورد که بار سقف چوبی در بخش میانی را تحمل می کند. سقف بنا با ساختار بومی بصورت تیرپوش می باشد.
زیارتگاه شیخ میر علم
بقعه مبارکه امامزاده "شیخ میر علم" در روستای میناباد واقع در شمال شرق شهرستان نمین، بر فراز کوههای غربی مشرف بر روستا در نزدیکی مرز ایران و آذربایجان واقع شده است. به روایت اهالی و ریش سفیدان محل شیخ میر علم فرزند سید جمال الدین تبریزی و یکی از نوادگان شیخ نصرالله است.
بنای مقبره مستطیل شکل بوده و قسمت داخلی آن از یک دالان و دو گنبد خانه هشت ضلعی تشکیل شده است. نمای بیرونی این بنا با سیمان سفید پوشانده شده و درب فلزی ، زائر را به داخل دالان هدایت می کند. این دلان با طلاق آهنگ پوشانده شده و در ضلع مقابل و سمت چپ، ورودی گنبد خانه ها واقع شده است.
زیارتگاه گرده (ع)
این بقعه که در روستای گرده، جنوب غربی شهرستان نمین و در یک کیلومتری کارخانه سیمان اردبیل واقع شده، مربوط به بانوی مجهول الهویه ای است که مدفنش توسط شخصی از اهالی روستا به نام شاه حسین کشف شده است. شرح ماوقع بدین صورت است که شاه حسین در خواب بانویی را می بیند که می گوید، من از اهالی بیت ائمه هستم و قبر من در فلان مکان واقع شده است. خواهش می کنم قبر مرا به خاطر اینکه قبر نامحرمی در کنارم می باشد، جابجا کنید. وی اعتنایی به این مسئله نمی کند و سه شبانه روز این خواب تکرار می شود و به او تأکید می کند که این کار را انجام دهد. تا اینکه شاه محسین روز سوم محل مورد نظر را حفاری کرده و قبر را پیدا می کند. که پس از آن، مکان مکشوفه تبدیل به زیارتگاه شده و در سال 1360ه.ش توسط اهالی روستا ساختمانی بر روی آن ساخته می شود. این مقبره، قداست بسیار بالایی را بین اهالی روستا بخصوص زنان دارد. بنای زیارتگاه، مستطیل شکل و بصورت بنا شده و سقف آن تخت با تیر چوبی می باشد. بدنه این بنا با سنگ و آجر ساخته شده که با اندود سیمانی پوشانده شده است.
زیارتگاه متبرکه اجاق مرنی
روستای مرنی در هیجده کیلومتری شرقی شهرستان اردبیل و پنج کیلومتری مرکز دهستان آبی بیگلو نمین واقع شده است. در ضلع غربی روستا و داخل قبرستان، ساختمانی به ابعاد 4×4 متر قرار دارد که به گفته اهالی روستا درزمان قدیم ، طوقی از این مکان بیرون آمده که به همین دلیل این مکان را مقدس داشته و ساختمانی برای آن بنا نموده اند.
زیارتگاه صوفی نور علی (ع)
مقبره «صوفی نور علی» در روستای جید واقع در هفت کیلومتری شمالی شهرستان نمین از شهرهای استان اردبیل واقع گردیده و به امامزاده «صوفی میرعلی» نیز معروف می باشد. ایشان از طایفه کاکی بوده که این طایفه در حال حاضر نیز ساکن روستای جید می باشند. بعد از فوت وی فردی به نام «اسلام» مقبره ای خشتی با اندود کاهگل بر روی قبر ایشان ساخته است که در سال 1379 ه.ش به دلیل نامناسب بودن وضعیت ساختاری تخریب شده و ساختمان فعلی بنا گردیده است.این مقبره پس از گذر از بخش شیعه نشین، در ارتفات غربی و در بخش سنی نشین روستا واقع شده و قابل مشاهده می باشد.
زیارتگاه شیخ محمد سعید نقشبندی
بقعه متبرکه "شیخ محمد سعید نقشبندی" در پانزده کیلومتری شهرستان نمین و شش کیلومتری شهر عنبران در ارتفاعات شرقی مشرف به عنبران علیا قرار گرفته است. این کوه به پیرگسگر معروف بوده و مقبره شیخ سعید، در چند قدمی جنوبی قبر پیر گسگر واقع شده است.
زیارتگاه تربت حور
در سی و شش کیلومتری شهرستان اردبیل و در دامنه کوههای باغرو، روستای سرسبز حور از توابع ویلکیج جنوبی شهرستان نمین جای گرفته است. در ضلع شرقی روستا مکان مقدسی بنام «تربه» واقع شده که به نقل از اهالی محل، یکی از نوادگان زینب خاتون از فرزندان امام موسی (ع) در این محل دفن شده است.ساختمانی آجری به ابعاد 6×6 متر کل بنا را تشکیل می دهد. بنا دارای دو پنجره ، یکی رو به شمال و دیگری رو به غرب می باشد.
مسجد جامع نمین
مسجد جامع نمین قدیمیترین مسجد از دوران گذشته در این منطقه است بانی آن خانم خیر و نیکوکاری بنام فرخنده خانم می باشد که این خانم دختر عباس میرزای قاجار و عیال مرحوم میر کاظم خان بوده که در نمین زندگی می کرد . این مسجد که مربوط به دوره قاجار است، در نمین، خیابان امام خمینی، نرسیده به بازار، جنب صارم السلطنه واقع شده است .
پل ها
پل نوجه ده
پل تاریخی یکی از آثار فاخر ملی ایران چه ازحیث تاریخی و چه از لحاظ معماری منحصر به فرد بوده و در زمره پلهای تاریخی مشهور اردبیل و ایران می باشد در گذشته سفیر کشور فرانسه از این پل بعنوان گذرگاه ویلکیج و تالش نام برده است.
موزه ها
موزه نمین
این خانه متعلق به میرکاظم خان حاکم حکومت محال ثلاثه مرزی، محال ویلکیچ (مرکز آن نمین) محال تالش ( مرکز آن آستارا) محال اجارود و مغان (مرکز آن گرمی) بوده که حکم خود را از عباس میرزا گرفته و با دختر وی نیز ازدواج کرده بود. وی مرکز حکومت خود را نمین قرار داده و در همین محل اقدام به ساخت بنایی نمود که پس از تملک آن توسط سازمان میراث فرهنگی، این ساختمان در بهمن ماه سال 1387 پس از پایان عملیات مرمتی به عنوان موزه نمین مورد بهره برداری قرار گرفت.
حمام های تاریخی
حمام ننه کران
این حمام یکی از بناهای تاریخی منطقه ویلکیج شمالی و روستای ننه کران در بخش مرکزی نمین است و تاریخچه آن به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجاریه میرسد.
حمام حور
حمام حورمربوط به سدههای ۱۰ تا ۱۳ه.قاست و درشهرستان نمین، بخش مرکزی، دهستان ویلکیج شمالی، روستای حور واقع شده است.
حمام سولا
حمام سولامربوط به سدههای ۱۰ تا ۱۳ه. قاست و درشهرستان نمین، بخش مرکزی، دهستان ویکلیج شمالی، روستای سولا واقع شده است.
سایت های تاریخی و باستان شناسی
منطقه باستانی پیله ناخرچی
پلیه ناخرچی یا پیر ناخرچی منطقه نستاً وسیع ما بین روستاهای حور، سقزچی، سوها و نیارق می باشد که طبق شواهد موجود حکایت از وجود یک شهر باستانی در این منطقه دارد. مهمترین نمود این شهر باستانی در روستای سقزچی و در همجواری روستای حور قرار گرفته که تپه ای با ارتفاع تقریبی ۱۵ متر از سطح زمین که در کنار دریاچه سد سقزچی قرار گرفته است.
تپه قبرستان
قبرستان معاصر که معروف به"تپه قبرستان"می باشد که قدمت آن نزدیک به ۱۰۰ سال پیش می رسد.
قبرستان قدیمی
قبرستان قدیمی نزدیک به پل تاریخی نوجه ده در مجاورت خانه بهداشت فعلی که طبق سنگ قبرهای موجود تقریباً قدمت آن به ۴۰۰ سال تخمین زده می شود، البته با توجه به تشکیل طایفه های سلطانی و ماشیلی و شواهد موجود این تاریخ ذکر شده است. در طی خاکسپاری و تدفین مردگان در قبرستان معاصر اشیاء و کوزه های سفالی و همچنین تنورهای خانه های قدیمی مشاهده می شود و این نشان دهنده ی آن است که تپه قبرستان در قدیم روستایی مسکونی بوده که به دلایلی اهالی این منطقه به روستای نوجه ده کوچ کرده اند.
خان باغی
خان باغی با درختان سر به فلک کشیده و بنای تابستان نشینآن واقع در انتهای خیابان معلم نیز از دیگر آثار هویتی و تاریخی نمین محسوب می شود که از دیربازمکان گردش و تفریح مردم نمین محسوب می شود.
نوشتن دیدگاه