شهرستان نیر در جنوب استان اردبیل و در یک منطقه کوهستانی و سرسبز و با آب وهوای ملایم قرار گرفته است که دارای زیبایی های منحصر به فردی می باشد. اقلیم این شهر در تابستان معتدل و در زمستان سر می باشد که مناسب برای گردشگری تابستانی و زمستانی می باشد. این شهرستان نیز از ارتفاعات و زیبایی های رشته کوه سبلان بهره گرفته است که سبب بوجود آمدن کوهپایه ها و دشت های سرسبز و و سطح گسترده ایی از مزارع کشاورزی و باغات ، چشمه سارها، رودها، و بسیاری دیگر از جاذبه های گردشگری را بوجود آورده است که همه ساله گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.
کوهها
کوه ساوالان
ارتفاعات کوه ساوالان یا سبلان در قسمت شمال و غرب این شهرستان نیز قرار گرفته وباایجاد پستی وبلندیهای زیاد به منطقه چهره كوهستانی بخشیده ودرزمستان آب وهوای سرد ودرتابستان آب وهوای نسبتاً معتدلی را دارا می باشد و بلندترین كوههای آن چال داغی وسوغاتلی داغ می باشد.
بوزداغ
این کوه که یکی از ارتفاعات سبلان بشمار می رودکه با ارتفاع 2710 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان دورسونخواجه و در 40کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
دیک داش
این کوه که یکی از ارتفاعات سبلان بشمار می رود، با ارتفاع 2030 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان دورسونخواجه و در 8 کیلومتری شمال غربی مرکز بخش نیر واقع شده است .
قوشا قارداش
این کوه با ارتفاع 2170 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی غربی و در 35 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان خلخال واقع شده است.
کونکی کوچک
این کوه با ارتفاع 2007 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی شرقی و در 40 کیلومتری جنوب مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
گالایری
این کوه با ارتفاع 2056 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی غربی و در 45کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
گونی
این کوه با ارتفاع 2090 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی غربی و در 45 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است
قوشاکلک
این کوه با ارتفاع 2341 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی شرقی و در 43 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
قراول بزرگ
این کوه با ارتفاع 2061 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان یورتچی شرقی و در 32 کیلومتری جنوب مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
قصر داغ
این کوه که یکی از ارتفاعات ساوالان (سبلان) به شمار می رود با ارتفاع 2682 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش نیر، دهستان دورسونخواجه و در 10 کیلومتری غرب مرکز بخش نیر واقع شده است. دامنه های شرقی این کوه بنام حسن داغی و دامنه های غربی بنام خرده داغی معروف است. دریاچه طبیعی اردبیل گلی در دامنه های جنوبی این کوه واقع شده است. گردنه صائین(صائین گدوکی) در 3کیلومتری جنوب شرقی آن قرار دارد که زیبایی آن را دو چندان می کند.
رودها
رودخانه آغلاغان
رودخانه آغلاغان از ارتفاعات سبلان سرچشمه می گیرد این رودخانه عملا در شمال غربی روستای صندوقلو در شهرستان نیر شکل می گیرد که در یک محیط سرسبز و پر از درخت جریان دارد و یک محیط زیبایی را به وجود آورده است بطوریکه ساحل این رودحانه را به مکانی برای گردشگران تبدیل کرده است.
بالیقلوچای
بالخلی از جمله رودخانه های دائمی استان می باشد که از گردنه بالخلی «جنوب غربی شهر نیر» حدفاصل دو رشته بزقوش و سبلان سرچشمه می گیرد، سرشاخه های مهمی نظیر برجلوچای، سقزچی چای، آغلاغان، جوراب چای، درویش چای، لاطران چای و.... در مسیر به این رودخانه پیوسته و آن را پرآب می سازند. علاوه بر این دو رودخانه مهم رودخانه های دیگری نظیر جوراب چایی و قورو چای در این شهرستان وجود دارد.
دریاچه
دریاچه سد یامچی
سد یامچی در ۵ کیلومتری شهر نیر استان اردبیل قرار دارد. این سد بر روی سد بالیقلو احداث شده است. حجم آب ذخیره شده در این سد ۹۵ میلیون مترمکعب میباشد. ارتفاعات اطراف سد و نیز طبیعت زیبای اطراف آن مکانی مناسب برای تفریح و استراحت میباشد. اطراف این سد به عنوان منطقه نمونه گردشگری با درجه ملی مورد تصویب قرار گرفته است . سد یامچی نیر یکی از سدهای پر آب استان اردبیل است و انواع ماهی آزاد از جمله کپور، آمور و ماهی سفید در دریاچه پشت این سد یافت میشود.
چشمه ها و آب های معدنی
چشمه ایستی سو
چشمه ایستی سو در 4 کیلومتری شهرستان نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی قرار دارد و به همین دلیل این چشمه با نام چشمه سقزچی نیز خوانده میشود. دمای آب در مظهر چشمه 39 درجه سانتیگراد است و ظاهری زلال و بیرنگ دارد و بیبو و کمی شور میباشد. آب این چشمه برای درمان بیماریهای گوارشی، بیماریهای عمومی، اعصاب و سیستم حرکتی مفید تشخیص داده شده است.
چشمه قینرجه
این چشمه در چهار كیلومتری شهر نیر و بالا تر از چشمه بوشلی در كنار جاده نوساز نیر - سراب واقع شده است. چشمه در پای كوهپایه قرار دارد و آبدهی آن چهار لیتر در ثانیه است. جریان آب به صورت دائمی و جوشان است و دمای آب خیلی گرم و در حدود ۶۵ درجه سانتی گراد است. ظاهر آب زلا ل و بی رنگ و دارای بوی هیدروژن سولفورو است. دارای املا ح آهن، سیلیس و مواد رادیو اكتیو است، اثرات تسكین دهنده دارد و برای درمان دردهای سیستم حركتی (دردهای مزمن روماتیسمی و پا) و نیز بیماری های پوستی و زنان مفید و موثر است.
چشمه دیپگل
چشمه دیپگل یا دیپ سیز گل در 4 کیلومتری شهر نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی در نزدیکی چشمه ایستی سو واقع شده است. دمای آب در مظهر چشمه در حدود 30 درجه سانتیگراد است و ظاهری شفاف، بیرنگ دارد و بیبو و کمی شور میباشد. از آب این چشمه برای درمان بیماریهای مفاصل، گوارشی و متابولیکی و دردهای عصبی استفاده میشود.
چشمه قره شیران
چشمه قره شیران در روستای قره شیران در 5 کیلومتری شهر نیر واقع شده است. آب این چشمه تقریباً کدر، کمی شور و بودار است. آب این چشمه برای درمان دردهای مفاصل، رماتیسم و امراض پوستی توسط اهالی مورد استفاده قرار میگیرد.
چشمه آب معدنی بوشلی
چشمه آب معدنی بوشلی (برجلو) در 500 متری روستای بوشلی، در 4 کیلومتری شهر نیر و 40 کیلومتری شهر اردبیل واقع شده است. آب در مظهر چشمه به صورت جوشان از شکاف سنگهای تراورتن خارج میشود و زیاد بودن مقدار گاز دیاکسید کربن، نشاندهنده منشأ عمیق آب چشمه است. آب این چشمه 54 درجه سانتیگراد حرارت دارد و از نظر ظاهری زلال و بیرنگ، بیبو و کمی شور است. آب این چشمه برای درمان بیماریهای پوستی، بیماریهای مزمن زنان، دردهای رماتیسمی، بیماریهای اعصاب و بیماریهای متابولیکی و گوارشی مفید است.
چشمه طبیعی گورگور
چشمه طبیعی و با طراوتی که در بالا دست روستای اسلام آباد از لایه های سنگی کوههای متصل به قله سبلان سرچشمه گرفته و هم اکنون از آن به عنوان آب معدنی در مصارف شرب استفاده می شود.
آبشار
آبشار گورگور
این آبشار در 20 کیلومتری شمال نیر و در دامنه های زیبای سبلان واقع شده است و دارای 200 متر مربع محوطه گردشگاهی می باشد. این آبشار در یکی از زیباتریم نقاط طبیعی نیر قرار دارد و به جهت نزدیکی با سرعین محیط دلپذیری را برای گردشگران بوجود آورده است.
غارها
غار گلستان
وجود غار بسیار زیبا و کم نظیر و تاریخی گلستان که از نوع دست ساز می باشد و چشمه های فراوان و دره بسیار زیبا و دیدنی و نزدیکی به دامنه کوه سبلان این منطقه را به یکی از قطب های گردشگری شهرستان نیر تبدیل کرده است.
فرهاد کوهولی
این غار در فاصله 17 کیلومتری غرب نیر و کنار جاده قدیم نیر به سراب، حوالی گردنه سائین قرار دارد و همچنین در فاصله نزدیكی از آن، كاروانسرای كوهستانی عباسی دوره صفویه قرار دارد. با توجه به طرح و پلان فرهاد كوهولی، می توان گفت كه قبل از احداث كاروانسرای صفوی این غار مصنوعی نقش جانپناه را برای كاروانیان و مسافران ایفا میكرده است.
زیست گاهها و مناطق حفاظت شده
تفرجگاه بولاخلار
تفرجگاه بولاغلار که جزو مناطق نمونه گردشگری می باشد در فاصله ۵۰۰ متری شمال غرب شهرستان نیر قرار دارد. همجواری با رودخانه آغلاغان و ایجاد برخی از زیر ساختها و امکانات گردشگری و عبور جاده بین شهری اردبیل - تبریز و نزدیکی به شهر توریستی سرعین ، بر اهمیت این مکان به عنوان یک فضای تفرجگاهی میافزاید. طبیعت زیبا و دور از هیاهوی شهری از قابلیتهای این منطقه است که فضای آرامی را برای گردشگران به وجود میآورد. فضاهایی مثل سرعین، آلوارس، فندقلو و گردنه حیران فرصت متصل شدن محدوده بولاغلار را به زنجیره گردشگری منطقه فراهم میکند تا مسافران و گردشگران بتوانند از قابلیت و پتانسیلهای این محدوده نیر به نحو مطلوبی استفاده کنند . همه ساله جشنواره های سنتی و مرتبط با فرهنگ بومی نیز در این منطقه برگزار می شود.
منطقه نمونه گردشگری سقزچی
این منطقه در قسمت جنوب غرب در فاصله حدود 5 کلیومتری شهر نیر و نزدیک روستای سقزچی با منظری بسیار زیبا و مشرف به شهر نیر و سد یامچی که در نمای شمالی آن کوه زیبای سبلان زیبایی دو چندان به آن بخشیده است قرار دارد . در این منطقه به غیر طبیعت بسیار زیبا دو دهنه آبگرم معدنی به نامهای ایستی سو و دیب سیز گل قرار گرفته که در حال حاضر به صورت سنتی مورد استفاده قرار می گیرد، این آبها از دسته آبهای کلرو سدیک و بی کربناته می باشد و برای درمان درد های عصبی و رماتیسم و بیماریهای پوستی بسیار مفید می باشند این منطقه از مناطق نمونه گردشگری شهرستان نیر محسوب می شود .
منطقه نمونه گردشگری سبلان(برجلو - قینرجه)
منطقه نمونه گردشگری سبلان که به عنوان دهکده توریستی سبلان نیز نامیده می شود در سایتی به وسعت 110 هکتار در کنار جاده ارتباطی نیر به سراب و در 5 کلیومتری غرب شهر نیر و در جوار رودخانه بالقلو قراردارد که در بردارنده چندین دهنه آبگرم معدنی همچون برجلو-قینرجه - داش آلتی–قمیش آلتیمی باشد که در این میان آبگرم معدنی برجلو( بوشلی) با درجه حرارت 53 درجه سانتیگراد و آبگرم قینرجه بادرجه حرارت 73 درجه سانتیگراد و دارا بودن خواص درمانی همچون تسکین و درمان درد های رماتیسم و درد مفصلها و رفع خستگی به صورت سنتی مورد استفاده قرار میگیرد از آوازه بیشتری برخوردار می باشند.
منطقه نمونه گردشگری ایلانجیق
روستای ایلانجیق در 9 کیلو متری غرب نیر در کنار جاده ارتباطی نیر به سراب قرار گرفته این روستا دارای طبیعتی زیبا با باغ های بکر و طبیعی می باشد. رود خانه بالقلو از میان باغ های زیبایاین روستا عبور می نماید همچنین این روستا دارای دو دهنه آبگرم معدنی به نام هایحمام دره سی وایستی سو میباشد که این آبگرم ها از دسته آبهای كلروسدیك و بیكربناته میباشند و درجه حرارت آنها به ترتیب 33 و48 می باشند و برای درمان دردهای عصبی و رماتیسم مفید می باشند.
باغات و مزارع
شهرستان نیر به دلیل مجاورت با کوههای ساوالان دارای مناطق سرسبز و باغات و مزارع میوه می باشد. در این خصوص رویش درختان گیلدیک ( نسترن کوهی) قابل توجه است. این درخچه ها از جمله گیاهان دارویی ارزشمندی است که به صورت خودرو در کوهستان ها ، مزارع و حاشیه باغات شهرستان نیر رشد می کند. نسترن کوهی از گیاهان دارویی ارزشمندی است که مردم اکثر سرزمین ها از میوه های این گیاه برای درمان بعضی از بیماری ها استفاده می کنند. میوه این گیاه سرشار از ویتامینcاست و برای جبران کمبود ویتامین هایبدن استفاده می شود.
روستاهای هدف گردشگری
روستای کورعباسلو
این روستا در دامنه قلعه باستانی بوینویوغون در دهستان یورتچی غربی و بخش مرکزی شهرستان نیر در فاصله 16 کیلومتری شهرستان نیر واقع است. که دارای جاذبه هایی مانند قلعه تاریخی بوینو یوغون، زادگاه شاعر برجسته آقای فرهاد ابراهیمی کورعباسلو، آثار و نشانه های تاریخی با قدمت 4500 ساله در اطراف قلعه و سیمای جذاب و دیدنی روستا. این روستا حدود 1200 نفر جمعیت دارد.
دهکده صخره ای اباذر
این دهكده در فاصله حدود 9 كیلومتری جنوب شهر نیر و 5/1 کیلومتری روستای فعلی اباذر قرار دارد گرچه دهكده صخرهای در دل صخره و در پشت قبرستان و تپة نه چندان مرتفعی قرار دارد، اما حتی تا چند قدمی نیز قابل رویت نیست، لذا یك مكان كاملا مخفی و مطمئنی را تشكیل می دهد، كه دارای موقعیت تدافعی خاصی میباشد این دهکده از ترکیب 13 واحد یا فضای معماری تشکیل شده است که هر واحد بطور مستقل در دامنه یا شیب صخره، رو به جنوب کنده شدهاند. بعضی از واحدها بصورت منفرد و تعدادی دیگر با توجه به عملکردشان متشکل از چندین قسمت هستند. علاوه بر این در جلوی هر فضای صخرهای بقایای دیوار سنگی به چشم میخورد که قطر هر کدام به یک متر می رسد که در حال حاضر تخریب شدهاند. اغلب آثار معماری صخرهای این دهکده، دارای دریچه های نورگیر سقفی برای روشنایی فضای داخلی می باشند .آثار تاریخی بدست آمده در این دهکده نشان دهنده قدمت تاریخی آن را به دوره های قبل از اسلام و دوره اسلامی می باشد.
نوشتن دیدگاه