غذاهای بومی و سنتی منطقه سبلان

ذائقه‌های مختلف نسبت مستقیمی با اقلیم محل سکونت افراد دارد. وضعیت آب و هوا، پوشش گیاهی و مواد اولیه‌ی بومی از جمله عوامل دیگری است که در شکل گرفتن سلایق غذایی افراد، موثر و قابل توجه است. استان اردبیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به دلیل نوع اقلیم مناسب خود، از تنوع غذایی منحصربه‌فردی برخوردار است.

آش های سنتی منطقه سبلان

آش شیر

آش شیر یکی دیگر از غذاهای سنتی و بومی استان اردبیل است. آش شیر از غذا های سنتی منطقه می باشد که طرفداران بسیاری را از آن خود کرده‌است. قطعا کلسیم موجود در شیر برای سلامت استخوان‌های بدن لازم و ضروری است که می‌توان با میل کردن این آش خوشمزه به این مهم دست یافت. آشپزهای استان اردبیل با استفاده از شیر، گندم پوست‌شده، نخود، نمک، فلفل، گردو، کشمش و بادام به طبخ این غذای سنتی و بومی می‌پردازند.

آش میوه

آش میوه یکی از آش‌های مخصوص مناطق آذربایجان و به ویژه منطقه سبلان است. این آش همان آش مخصوص چهارشنبه سوری است که هرساله در این شب پخت می شود. به دلیل داشتن انواع و اقسام میوه‌های خشک و برگه‌هایی چون: زردآلو، آلوی خورشی، آلبالو و آلو قیسی، سبک و شستشو دهنده دستگاه گوارش است.

آش دوغ

استان اردبیل از نظر سوغات و محصولات غذایی بسیار غنی می باشد. در این زمینه بخصوص آش های مختلفی نظیر آش اوماج، آش دوغ، آش شیر، آش یارما، بزباشی و ... پخت می شود که در این زمینه آش دوغ اردبیل بسیار مشهور می باشد و مورد علاقه گردشگران می باشد.

گیلدیک آشی

مصرف انواع گیاهان و گل‌های خوراکی، به بخشی از فرهنگ و آداب غذایی مردم سراسر جهان تبدیل شده است. در استان اردبیل نوعی آش محلی و سنتی تهیه و طبخ می‌شود که با استفاده از نسترن وحشی آن‌ را آماده می‌کنند. گیلدیک آشی، نامی است که به این غذای سنتی اختصاص یافته و طرفداران خاص خود را دارد.

اوماج آشی

آش اوماج، جزء آشهای سنتی و پرطرفدار منطقه است که اغلب در فصول سرما تهیه می شود. این آش برای سرما خوردگی و یا پیشگیری از سرما خوردگی بسیار مفید است.

آش یارما

از دیگر آش‌های سنتی و بومی استان اردبیل، آش یارما یا آش بلغور است که علاوه بر داشتن طعم و عطری لذیذ، از خاصیت غذایی فراوانی به دلیل حضور بلغور گندم برخوردار است. بانوان کدبانوی استان اردبیل با استفاده از موادی همچون گوجه‌فرنگی، لوبیاقرمز، سبزی آش، عصاره‌ی گوشت، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، زعفران و آبغوره در کنار بلغور گندم، آش یارما را طبخ می‌کنند.

خورشت ها و پلوهای سنتی

تورشی قرمه

ترشی‌قرمه غذایی است محلی و سنتی منطقه سبلان که احتمالا به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ی آن به این نام شهرت یافته است. مادران و زنان کدبانو و هنرمند این منطقه با استفاده از پیاز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبیا چشم‌بلبلی، آلوچه‌ی خورشتی، زعفران و رب گوجه‌فرنگی این غذای محلی را تهیه و طبخ می‌کنند. مردم این خطه از سرزمین ترشی‌قرمه را با برنج، سبزی‌خوردن و ماست میل می‌کنند. البته می‌توان با توجه به ذائقه‌ی افراد خانواده، چاشنی‌های دیگری را با این غذای لذیذ و خوشمزه سرو کرد.

پیچاق قیمه

پیچاخ قیمه یا خورشت بادام اردبیل یکی از لذیذترین و خوش‌عطرترین غذاهایی است که مخصوص استان اردبیل بوده و طرفداران بسیاری را در سراسر ایران از آن خود کرده‌است. از مواد مغذی و مفیدی که در تهیه‌ی آن استفاده می‌شود، می‌توان به خلال بادام، گوشت گوسفندی، پیاز، تخم‌مرغ، ادویه‌ی خورشتی (کاری، فلفل، زردچوبه، دارچین، هل ساییده شده و نمک)، زعفران، نمک و فلفل نام برد. این غذا بسیار مطبوع و خوش‌طعم بوده و به عنوان یکی از رایج‌ترین غذاهای طبخ شده در این منطقه به شمار می‌آید.

تره اسفناج

مردم منطقه سبلان با استفاده از اسفناج، لپه، سیر، پیاز، رب انار، روغن، فلفل، نمک، زردچوبه و تخم‌مرغ، نوعی غذای بومی و سنتی به نام تره اسفناج را تهیه و طبخ می‌کنند. خوراکی بسیار لذیذ، مقوی و پرخاصیت که مصرف آن برای سلامتی مفید و ضروری است. البته افرادی که از بیماری ورم مفاصل، سنگ کلیه و مثانه رنج می‌برند، باید در مصرف آن‌ نسبت به سایرین دقت بیشتری را منظور کنند.

یری کوک خوروشی

خورشت هویج یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل منطقه سبلان است که طرفداران بسیاری را در سراسر این منطقه از آن خود کرده‌است. البته ناگفته نماند که این غذا یکی از خوراک‌های محلی و سنتی شهر تبریز نیز محسوب شده و خانواده‌های بسیاری در این شهر زیبا و دوست‌داشتی به طبخ و تهیه‌ی آن می‌پردازند. می‌توان این غذا را با استفاده از هویج، گوشت قرمز، روغن، پیاز، زعفران، رب گوجه‌فرنگی، نمک، آبلیمو و آبغوره تهیه کرد.

چیغیرتما

چیغیرتما نوعی غذای محلی و مخصوص منطقه سبلان است که در برنامه‌ی غذایی بسیاری از شهرهای کشور نیز با نام‌های دیگری رایج و شناخته شده است. چیغیرتما در زبان ترکی به معنای اضافه کردن تخم‌مرغ در آخرین مرحله‌ی طبخ غذا است که معمولا به املت گوجه‌فرنگی شهرت دارد. هرچند تنوع جالب و دوست‌داشتنی از انواع چیغیرتما در کشور توسط بانوان کدبانو و خوش‌ذوق ایرانی تهیه و طبخ می‌شود، مانند چیغیرتمای بوقلمون، دومبالان چیغیرتما و ...اما آنچه به عنوان غذای بومی و محلی استان اردبیل مشهور و شناخته شده‌ است، چیغیرتمای مرغ نام دارد. بانوان کدبانوی این استان زیبا و دوست‌داشتنی برای طبخ غذای محلی و سنتی خود، علاوه بر پیاز، روغن، تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و کره از مرغ نیز در طبخ آن استفاده می‌کنند که به چیغیرتمای مرغ معروف است. تهیه و آماده‌سازی این غذای سنتی بسیار آسان و لذت‌بخش است.

دمی یارما

دمی‌یارما غذایی است سنتی و بومی منطقه سبلان که به دلیل حضور بلغور گندم از طعمی دوست‌داشتنی و لذیذ برخوردار است. آشپزهای این استان با ترکیب موادی مانند: بلغورگندم، هویج، سیب‌زمینی، رب گوجه‌فرنگی، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل به طبخ و تهیه‌ی این غذای خوش‌عطر و پرطرفدار بومی می‌پردازند. بلغور گندم به دلیل خواصی همچون تقویت سیستم دفاعی بدن، درمان یبوست، کمک به بهبود و تنبلی عملکرد روده‌ها و تاثیر فراوان در ترمیم سلول‌های پوستی همواره مورد توجه کارشناسان تغذیه و سلامتی قرار گرفته و یکی از بهترین مواد مصرفی خوراکی خواهد بود.

سوتو پلو

از دیگر غذاهای سنتی و محلی منطقه شیرپلو یا سوتی‌پلو نام دارد که معمولا در آخرین چهارشنبه‌ی سال (چهارشنبه‌سوری) تهیه و طبخ می‌شود. غذایی که با استفاده از برنج، شیر، روغن، گلاب و هل تهیه می‌شود. مادران و زنان خوش‌سلیقه‌ی منطقه پس از طبخ شیر‌پلو آن‌را با خرما، روغن حیوانی و کشمش سرو می‌کنند تا اعضای خانواده‌ی خود را از غذایی کاملا مقوی و سالم بهره‌مند سازند.

باستیر پولو

یکی دیگر از غذاهای محلی استان اردبیل باسترما پلو نام دارد که اصالت آن به باکو باز می‌گردد. مواد ترکیبی این غذا هنگام سرو دیده نمی‌شود، زیرا محتویات آن داخل خود غذا پنهان یا به اصطلاح مدفون می‌شود. به همین دلیل به این غذای سنتی باسترما (مدفون‌ شده)، گفته می‌شود. از نکات جالب دیگری که در مورد باسترماپلو می‌توان بیان کرد، نحوه‌ی سرو آن‌ است که جالب و منحصربه‌فرد به نظر می‌رسد. آشپزهای استان اردبیل معمولا پس از طبخ این غذا آن‌ را درون قابلمه‌های کوچک و تک‌نفره سرو می‌کنند. آن‌ها با استفاده از مرغ، رب ازگیل، گردو، برنج، زعفران، پیاز، کره، رب به، رب آلوچه و سیب‌زمینی به طبخ این غذای لذیذ و فوق‌العاده می‌پردازند.

کشمش پلو

کشمش‌پلوی منطقه سبلان، نمونه‌ای از غذاهای سنتی و فوق‌العاده لذیذ این منطقه از کشور به شمار می‌آید که علاوه بر خواص منحصربه‌فرد آن، به دلیل داشتن طعمی شیرین و لذیذ، در بین خانواده‌های این منطقه بسیار پرطرفدار و دلپسند است.

تاس کباب

تاس‌کباب مرغ غذای سنتی و بومی این منطقه محسوب شده و به دلیل طعم و عطر فوق‌العاده‌ای که دارد، از محبوبیت فراوانی بین خانواده‌های این استان برخوردار است. ترکیب موادی مانند: گوشت سینه و ران مرغ، سیر، موسیر، زنجبیل تازه، پودر زیره، چوب دارچین، گردو، تخم‌ گشنیز، روغن زیتون، دارچین، عسل، گشنیز، زعفران و فلفل چیلی نتیجه‌ای شگفت‌انگیز درپی خواهدداشت و آن هم غذایی است لذیذ و خوشمزه به نام تاس‌کباب مرغ سبلان که همراه نان، ماست و دیگر چاشنی‌های مورد علاقه‌ی مردم این خطه از کشور میل می‌شود. اما طعم شگفت‌انگیز و فوق‌العاده‌ی تاس‌کباب مرغ اردبیل، ارزش صرف زمان را خواهد داشت.

دلمه

یکی از غذاهای مشهور و سنتی منطقه سبلان که از قدیم الایام در این منطقه پخت می شود دلمه نام دارد. که در از برگ درخت مو تهیه می شود. البته از برگ کلم و همچنین از بادمجان نیز استفاده می شود.

قویماق

قویماق یا همان کاچی از جمله غذاهای سنتی آذربایجان و منطقه سبلان  به حساب می آید که البته در بسیاری از مناطق دیگر ایران نیز پخت می شود. این غذا به خاطر قرار گیری در زمره غذاهای شیرین در وعده صبحانه نیز صرف می شود. وجود شیرینی و آرد در این غذا بر تبرک و خوش یمنی آن در اعتقادات مردم این دیار افزوده و موجب قرارگیری آن در جایگاه ممتازی از سنتها و رسوم آنان گشته است.

خشیل

این غذا بسیار قدیمی در منطقه سبلان و آذربایجان می باشد. غذایی بسیار مقوی و لذیذ که معمولا هنگام فصول سرد سال تهیه و مصرف می‌شود. این غذای سنتی به دلیل استفاده از شیره‌ی خرما و بلغور گندم بسیار مغذی و مناسب حفظ سلامت بدن به شمار می‌آید. این غذا با استفاده از بلغور گندم، آرد، کره، شیره‌ی خرما، دارچین و شکر به طبخ و تدارک خشیل می‌پردازند. طعم شیرین این غذای بومی بسیار مطبوع و فوق‌العاده است.