فرهنگ و آداب و رسوم مردم آذربایجان
فرهنگ آذربایجان ترکیبی از تکامل و شکل گیری تاریخ، مذهب و سنت در قرن های متمادی بوده که آذربایجان امروزی را تشکیل داده است و بدلیل ارتباط با کشورهای اروپایی به ویژه ترکیه و سایر کشورهای همسایه مانند روسیه، در طول سال های اخیر تکامل چشمگیری پیدا کرده است. در ضمن زبان های متنوعی در آذربایجان در بین مردمانشان رواج دارد اما " زبان ترکی آذربایجانی" زبان رسمی این کشور محسوب می شود.
رقص های ملی و سنتی آذربایجان
رقص های ملی و سنتی هر کشوری، اطلاعات بسیار جامعی را درباره فرهنگ آن جامعه در اختیار ما قرار می دهند و در این بین رقص ملی آذربایجان نیز از این گروه مستثنا نبوده و در اصل می توان گفت که آینه ای از تاریخ، احساسات و فرهنگ آذربایجان را به شما نشان می دهند. در بیشتر رقص های عمومی مردم آذربایجان، یک مرد و زن را خواهید دید که در کنار هم و با یک سرعت و حرکات یکسانی در حرکتند که همین موضوع برابری و مساوات بین زن و مرد را بیانگر می باشد.
یکی از رقص های قدیمی، مهم و رایج آذربایجان، رقص " یالی ( Yalli ) " می باشد که در آن مردان و زنان در تمام رده سنی، دایره ای را تشکیل داده و شروع به رقص می کنند که پیام اتحاد و برابری تمام مردم را به نمایش عموم می گذارند.
نقش خانواده در آذربایجان
نقش خانواده در این کشور بسیار ارزشمند است و به عنوان ساختار اصلی اجتماعی در آذربایجان محسوب می شوند و این موضوع ریشه در پیشینه آذربایجانی ها داشته است. تفاوت های جنسیتی نیز تا حدی شکل سنتی خودش را نگه داشته، برای مرد نقش نان آور و برای زنان خانه داری تعریف شده است. با اینکه بعضی از زنان در بیرون از خانه هم کار میکنند، اما غالبا شغل معلمی یا پرستاری راانتخاب می کنند و به تنهایی به رستوران یا قهوه خانه (به غیر از باکو) نمیروند و چندان هم مورد پسند جامعه نیست و در مقابل از زنان متاهل هم انتظار دارند که در خانه مانده و مراقب خانه و فرزندان شان باشند و همچنین خانم های مجرد نیز تا زمان ازدواج، اکثرا با پدر و مادر خود زندگی می کنند و این رسم و سنت آنها محسوب می شود.
فرهنگ غذایی در آذربایجان
کشور جمهوری آذربایجان مشترکات فرهنگی متنوع و زیادی با کشورهای همسایه خود دارد. به طور عمده آشنایی با فرهنگ غذایی ملت های متنوع جهانی همان موضوعی است که بسیاری از مردم برای درک آنها سفر کرده و در بیشتر آنها به جای گشت و گذار بین جاذبه های تفریحی و گردشگری مقصد خود، به دنبال تست مزه ها و طعم های جدید و منحصر به فرد غذاهای محلی و پرطرفدار آن شهر و کشور هستند و این موضوع باعث هیجان و لذتشان می شود. به جرات می توان گفت که جستجوی مزه های جدید یا خوردن غذاهای مختلف چند صباحی است که به یکی از اهداف مهم توریستی و گردشگری تبدیل شده و این روزها یکی از کشورهای خوشمزه برای گردشگران ایرانی که اتفاقا فاصله چندان زیادی نیز با مرزهای کشورمان ندارد، کشور جمهوری آذربایجان می باشد که علاوه بر طبیعت بکر و مردم کاملا دوست داشتنی و میهمان نواز و مهربان شان، دارای غذاها و خوراکی های بسیار لذیذ و خوشمزه ای است که بی تردید می توان گفت در کل سرزمین قفقاز، مثل آن ها را نمی توان پیدا کنید! اگر چه در طی قرن های گذشته، آشپزی آذربایجانی تحت تاثیر غذاهای فرهنگ های گوناگون بوده ولی با این وجود هم چنان در نوع خود خاص و بی نظیر است.
شعر و موسیقی در آذربایجان
از دیگر مظاهر فرهنگی آذربایجان که در کل دنیا زبانزد می باشد، میتوان به ادبیات بسیار غنی این کشور اشاره نمود که بزرگانی اعم از: ملا محمد فضولی، عمادالدین نسیمی، نظامی گنجوی، خاقانی شیروانی، علی آقا واحد، صمد وورغون، خورشید بانو ناتوان و … بعنوان بهترین های این حرفه می درخشند. ضمنا فرهنگ موسیقی در کشور آذربایجان سابقه ای دیرینه و قدیمی دارد و اینکه " موسیقی عاشقی " و " موسیقی مقامی " به نوعی از قدیم ترین نوع موسیقی آذربایجانی به حساب آمده و یونسکو در سال 2008 میلادی موسیقی مقام آذربایجانی را در فهرست آثار میراث معنوی بشری ثبت نمود و همچنین از مشاهیر موسیقی مقامی استاد " عالیم قاسموف " است که در سال 1999 میلادی جایزه IMC یونسکو که به جایزه نوبل موسیقی هم مشهور است را از آن خود کرد.
میهمان نوازی
هر کشوری آداب و رسوم خاص خود در پذیرایی از مهمان را دارد و هر یک از این آداب و رسوم نشان دهنده ارزش میهان در فرهنگ آن ملت است. آذربایجانیها در بسیاری از نقاط دنیا به مهمان نوازی مشهوراند. مردم این کشور جمله معروفی دارند که میگوید: خراب باد خانهای که مهمان نمیپذیرد.
مراسم عروسی
یکی ازقدیمیترین وشاید سختترین مراسم آذربایجان مراسم عروسی است. انتخاب عروس، خواستگاری، کسب رضایت، نامزدی، دریافت هدایا، جشن پدر و مادر، جشن نوروز به همراه هدایای بهاری( میوه و سبزیجات تازه)، نمایش لباسهای هدیه داده شده، روز حمام عروس، جشن آخرین روز مجردی عروس، جشن حنا، ثبت ازدواج، اولین شب و روز بعد از عروسی، روز حمام بعد از هفته ازدواج، اولین روزهای ازدواج، دوران بارداری، تولد کودک، جشن روز حمام برای مادر، نام گذاری و در نهایت آینده و تحصیلات کودک می توان نام برد.
خواستگاری
خواستگاری در آذربایجان به این صورت است که خانواده داماد فردی را به عنوان نماینده راهی خانه دختر میکنند تا وی نیت خانواده داماد را به اطلاع خانواده دختر برساند. اما از آنجایی که این فرد از سمت خانواده دختر رد میشود، خانواده داماد یکی از برگان خاندان و مورد احترامترین فرد خانواده را نزد خانواده دختر میفرستد تا وی رضایت پدر و مادر دختر را جلب کند. پس از جلب نظر خانواده دختر، مادر داماد و یکی از نزدیکان به خواستگاری دختر میروند و پس از موافقت خانوده دختر، بزرگان دو خانواده با یکدیگر ملاقات میکنند. به این صورت که پدر داماد به همراه سه فرد دیگر از خانواده خود به خانه دختر رفته و سعی در جلب رضایت پدر دختر دارند. پدر دختر در ابتدا رضایت نمیدهد و با دختر خود در این مورد صحبت میکند که سکوت دختر در این صحبت به معنای رضایت اوست که در نهایت منجر به برگزاری مراسم عروسی میشود.
عید نوروز بایرامی در آذربایجان
در میان مردم آذربایجان عید نوروز با ماهیت ملی و دینی از ارزش خاصی برخوردار است. عید نوروز که فرهنگها و باورهای باستانی مردم آذربایجان و ارزشهای اسلامی را در خود جمع نموده است در زمان شوروی سابق ممنوع بود اما مردم در چارچوب محیط خانواده و محل زندگی توانستند این عید را زنده نگه دارند. برای اولین بار در سال ۱۹۶۷بود که شیخعلی قربانف دانشمند و نویسنده میهن دوست آذربایجان سعی نمود تا عید نوروز به صورت کاملا آشکار از طرف مردم برگزار كند. علیرغم ممنوعیتهای بسیار به مناسبت عید نوروز نغمه و داستانسرایی میشد به بچه هایی که در این ایام به دنیا میآمدند اکثرا اسامی مانند نوروز و بایرام میگذاشتند. نوروز موجودیت مردم را نشان میداد و با اعیاد بیگانه شوروی تفاوتهای اساسی داشت.
تبدیل نوروز بایرامی به مراسم رسمی
پس از استقلال جمهوری آذربایجان در ۱۸اکتبر ۱۹۹۱عید نوروز از خانهها به محلهها و سپس به میادین شهرها گسترش یافت و تبدیل به یک آیین و مراسم رسمی شد.
از دیگر خصوصیات بارز عید نوروز آن است که مردم از آن به عنوان عید صلح و دوستی و وحدت و یکپارچگی یاد میکنند و طبق آیینهای باستانی، آنهایی که قهر هستند آشتی میکنند و قهر و کینه از میان برداشته میشود. مراسم عید نوروز که از چهارشنبه سوری آغاز میشود تا ۲۱مارس ادامه دارد. در آذربایجان بر خلاف ایران مراسم سیزده بدر برگزار نمی شود. از چیزهایی مردم آذربایجان در سفره هفت سین می گذارند سمنو است. سمنو تنها به معنای سرسبزی و طراوت نیست بلکه به معنای برکت نیز می باشد. سمنو به عنوان لذیذ ترین غذا در عید نوروز می باشد و بعد از طبخ، آن را در میان خویشاوندان و همسایه ها تقسیم می کنند. همچنین سمنو در میان آنها عامل تداوم بخش نسلها شناخته می شود. در نوروز سمنو را در میان زنانی که دارای اولاد نمی شوند می گردانند و می گویند: آی بونو گؤیردن تانری، بو گلینی ده گؤیرت، آرزوسونا کاما یئتیر. مطلبینه، مورادینا چاتدیر. عهدینی اومیدینی بیتیر(ای خدایی که این سمنو را بارور کردی این عروس را هم بارور کن، آرزویش را اجابت کن، به خواسته اش برسان، به امیدی که دارد برسان) در مراسم سمنو آذربایجان موسیقی هم اجرا می شود.
آیین نوروزی در آذربایجان
مراسم عید در آذربایجان از اولین سه شنبه اسفند ماه آغاز میشود. در این روز مردم در حیاط خانهها یا در محلهها، آتش روشن میکنند یا تفنگها و با گلولههای مخصوص به تیراندازی میپردازند و همهجا را روشن میسازند وهر کس به اندازه توانایی اش از روی آتش میپرد و میگوید همه دردها و رنجهایم بر روی آتش ریخته شود. بچهها مراسم عید نوروز را با شوق بیشتری برگزار میکنند آنها نوروز را تبدیل به یک عید کودکانه میکنند. آنها با تخم مرغهای رنگ کرده با هم مسابقه میدهند و به ترتیب از روی آتش میپرند. در بعضی از روستاها بازیهای مخصوص عید به صورت ایلی و دسته جمعی برگزار میشود و بازی هایی مانند کوسا، کچل به صورت تئاتر به نمایش در میآید و از جنگ بین خروسها و یا سنگها هم به حالت تفریحی استفاده میشود. در چهارشنبه آخر پس از خاموش شدن آتشها بر سر سفره عید مینشیند و سپس مراسمی مانند پاییدن در، از در و دیوار کیسه و کلاه انداختن به اجرا در میآید. دختران جوان در را میپایند و اولین جملههایی را که میشنوند، تفسیر میکنند. در عین حال فال انگشتر، حنا بستن، پوشیدن لباس پسر از طرف دختران و رفتن به خانه همسایه از صحنههای دیدنی این مراسم است. از صبح روز به کنار چشمهها و رودخانه میروند، از روی آنها میپرند، آب چشمه به منزل میآورند و حتی حیواناتشان را در آب چشمه سیراب میکنند که این مراسم در بعضی از روستاها واجب و ضروری شمرده شده و از آن به عنوان خیر و برکت یاد میکنند. در عید نوروز دیدار بزرگان خانواده و خویشان وبستگان زیارت قبور و دیدار خانوادههای داغدار از جمله مراسمی است که اهمیت فراوانی به آن داده میشود. مردم جمهوری آذربایجان به واسطه اعتقادات به آیین و مراسم نوروز برای با شکوه تر انجام شدن جشن نوروز برای این مراسم تدارک ویژه ای مانند سرودن ترانه ها پیش از نوروز تدارک بساط شادی ایام نوروز، تهیه لوازم و مواد مورد نیاز سفره نوروز، تهیه چیستان های نوروزی، ستایش و نفرین های نوروزی، پند و امثال نوروزی، اعتقادات نوروزی، عادات نوروزی، تماشای نوروزی و انجام آیین و مراسم نوروزی می بینند.
استقبال از نوروز در آذربایجان
در میان مردم آذربایجان رسم بر این است پیش از رسیدن نوروز پوشاک نو خریده به خانه و حیاط سر و سامان داده فرش و پلاس نو بافته و به استقبال نوروز می روند. به طوری که در شب چهارشنبه دختران نو رسیده در ته دل فالی گرفته و و مخفیانه پشت درنیمه باز به انتظار ایستاده و اگر در این هنگام حرف خوب وموافقی بشنوند آرزویشان برآورده شده و اگر حرف نامناسبی می شنیدند نیتشان عملی نمی گشته است بنابراین برمبنای آیین عید ،مردم از بد گویی و حرف نامناسب دوری می جویند.
نوروز با آداب و رسوم مخصوص به خودش با دیگر روزها فرق می کند این عید با تاریخ، فرهنگ و آداب و رسوم مردم کشور آذربایجان عجین شده است.
چیدن سفره نوروز (خنچه) نیز مخصوص اینجاست و با کشورهای دیگر فرق می کند چه در چهارشنبه (چرشنبه آخشامی) و چه در روز اول عید (نوروز بایرامی).
چیزهایی که داخل سفره (خنچه) می گذارند عبارت است از: پلو، شکر پاره، شکر چوریی (نان قندی)، پاخلاوا (باقلوا) و دیگر شیرینیجات محلی و بومی شهرهای مختلف آذربایجان، کشمش، پسته، بادام، فندق، گردو (قوز) و تخم مرغ رنگ شده و تزیین شده (بزنمیش و بویانمیش رنگ لی یومورتا) می باشد.
بنا به آداب و رسوم این کشور، هفت نوع غذایی را که با حرف (سین) شروع می شوند را در سفره و به صورت نمادین می گذارند از جمله:
آب (Su)، شیر (Sud)، سمنو (Semani)، سنبل (Sunbul)، سینک اسم نوعی ماهی ) (Siyanek سوسیس (Sucuq) و ماست چکیده(Suzme).
در آذربایجان علاوه بر چهارشنبه سوری (آخیر چارشنبه) در شب عید نیز آتش (Tonqal) روشن می کنند.
در چهارشنبه آخر سال رسم براین است که هر خانواده به تعداد اعضای خانواده و به اسم تک تک آنها شمع روشن می کند.
به یتیمان و نیازمندان کمک می کنند و از مریضان عیادت می کنند و اعتقاد به این دارند که هدیه دادن وغذا دادن به نیازمندان را ثواب می دانند.
همچنین در آخرین چهارشنبه سال، دختران وپسران مجرد و دم بخت نیت می کنند و فال گوش می ایستند واولین حرفی که می شوند برای این که معلوم شود سر می گیرد یا نه آشکار می کنند تا گوینده این حرف، درستی این حرف را تایید نماید.
از دیگر رسم های این شب کلاه انداختن (پاپاخ اتماق) می باشد که صاحب خانه کلاه خود را پر از شیرنیجات محلی و سنتی می کند و دم در می گذارد و صاحب اصلی کلاه (قسمت هر کسی باشد)، کلاه را پیدا می کند و خوشحال می شود و می رود این رسم از قدیمی ترین آداب و رسوم می باشد.
آمادگی برای نوروز از شب یلدای کوچک (کیچیک چله) شروع می شود واز این روز به بعد همه در تدارک عید هستند.
از بازی های قدیمی که در روزهای نوروز قدیم اجرا می شد می توان به این بازی ها اشاره کرد: شمشیر بازی (Qilic Oynatmaq)، کمربند بازی (Kemer Atmaq)، بند بازی (Kendirbaz)، قوچ بازی(Qocdoyushi) که در حال حاضر نیز بعضی از این بازی ها در شهرهای مختلف آذربایجان اجرا می شود.
عید بدون کوسا و کچل(Kosa) و مشهدی عباد (مشتی عباد) و باهار قیزی و اوغلی (دختر و پسر بهار) و شکر پاره (شیرینی مخصوص آذربایجان) و پاخلاوا (باقلوا) را نمی توان تصور کرد.
بنا به رسم قدیمی هم اکنون نیز در روزهای اول عید نوروز عده ای با پوشیدن لباس مخصوص شخصیت اینها را اجرا می کنند و در مکان های اجرای برنامه نوروز مثل: قیز قالاسی (قلعه دختر) و پارک بلوار (بلوار پارکی) در شهر باکو می گردند و با مردم و مسافران نوروزی و مخصوصا بچه ها حرف می زنند و شوخی می کنند و تخم مرغ می شکنند و عکس می گیرند. این کارناوال به مدت یک هفته در شهرهای مختلف آذربایجان به خصوص باکو، گنجه، شکی، نخجوان و لنکران اجرا میگردد.
اولین چهارشنبه سال را چهارشنبه آب (Su) می نامند. این بدین معنا است که در آستانه آمدن بهار، یخ رودخانه ها در حال آب شدن می باشد و این آب ها به رودهای دیگر نیز سرازیر می شوند و شروع به نمناک و خیس کردن خاک می کنند.
دومین چهارشنبه سال را چهارشنبه آتش (Od) می نامند وخورشید با تابش خود باعث گرم شدن زمین می شود و زمین را برای کاشت آماده می کند و رسم بر این است که در این چهارشنبه آتش (Tonqal) روشن می کنند و سفره عید (خنچه) می چینند.
سومین چهارشنبه سال را باد (Yel-Kulak) می نامند که در بعضی از مناطق و شهرهای آذربایجان مراسم مفصلی می گیرند. این اسم به این معنا می باشد که باد خاک را بازی می دهد. ( زنده شدن خاک) و بیدار کردن درختان از خواب زمستانی که در پاییز برگ هایش زرد شده و ریخته و جان دادن دوباره به طبیعت است.
آخرین و چهارمین چهارشنبه سال، خاک (Topraq) می باشد، که خاک با آب خیس می گردد و خورشید به آن می تابد و زمین را برای کشاورزی آماده می کند و اولین کاشت کشاورزان هم از این چهارشنبه شروع می شود و رسم می باشد که مادر بزرگ ها با خواندن شعر سمنو، گندم خیس می کنند و برای کاشتن سبزه شب عید آماده می شوند.
کشتی سنتی
گذشته از جشن غذا و خوراکی، کشتی سنتی بخشی از فرهنگ آذربایجان را تشکیل میدهد. البته این کشتی مانند هیچ کدام از دیگر کشتیها نیست. در این نوع از کشتی شما شاهد رقص و آواز و برخی جشنهای دیگر قبل از اجرای کشتی خواهید بود. این رسم امروزه یکی از محبوبترین رسوم آذربایجان است که باعث شده در سرتاسر این کشور باشگاههای کشتی بسیاری ایجاد شوند.
رقص در آذربایجان
رقص آذربایجانی را میتوان یکی از پرانرژیترین و مفرحترین رقصهای سنتی دنیا نام برد. ریشه رقص در این کشور به سالیان بسیار قبل برمیگردد که در مراسات شکار و جشنها حرکات موزونی انجام میشد. آذربایجان چهار نوع رقص دارد و رقص مردان با رقص زنان متفاوت است. در رقص زنان بیشتر از حرکات شانه، دست، سر و حالات چهره استفاده میشود در حالی که در رقص مردان بیشتر از حرکات پا استفاده میشود.
زبان و مذهب در آذربایجان
قومیتهای مختلفی در این کشور زندگی میکنند که 6|90 درصد آذربایجانی، ۲/۲ درصد داغستانی، 8|1 درصد روسی، 5|1 درصد ارمنی و 9|3 درصد سایر اقوام هستند. از جمعیت بیش از 10 میلیونی مردم آذربایجان، 4|93 درصد مسلمان، 5|2 درصد ارتدوکس روسی، 3|2 درصد ارتدوکس ارمنی و 8|1 درصد هم به مذاهب دیگر معتقدند.
زبان رسمی کشور، ترکی آذربایجانی است، هر چند زبانهای روسی، لزگی، تالشی، کردی و تاتی نیز در این کشور صحبت میشود. در هر صورت، کسانی که به ترکی آذربایجانی و ترکی آناتولی مسلط هستند میتوانند صحبت یکدیگر را متوجه شوند.
اعتقادات سنتی
مردم آذربایجان به خاطر اعتقادات و ریشههای باستانی دارای باورهای سنتی زیادی هستند، به عنوان مثال، وقتی یک گربه از جلوی شما عبور کند، به معنای بدشانسی در کسب و کار است. وقتی نمک به طور تصادفی بریزد، یعنی دعوا خواهید کرد و برای جلوگیری از آن باید شکر روی نمک بریزید. باز گذاشتن قیچی با تیغههای باز به معنای بدشانسی و حتی مرگ است. اگر کسی را ملاقات کنید که دستهایش پر از خوارکی و نان باشد نوید خوش شانسی برای شما است. هیچگاه برای رفتن به تشییع جنازه عجله نکنید و از جلوی مسیر آن عبور نکنید. اگر هنگام رفتن به محل کار اولین شخصی که با او مواجه میشوید، یک مرد باشد روز خوبی خواهید داشت. شبها نباید به هیچ عنوان پول یا نان به کسی قرض دهید.
آداب احوالپرسی در آذربایجان
مردم آذربایجان رفتاری دوستانه و گرم هنگام احوالپرسی دارند. مردها موقع احوالپرسی به هم دست میدهند و یک بار گونه طرف مقابل را میبوسند و «سلام» میگویند. زنان نیز یکدیگر را در آغوش گرفته و گونه سمت چپ را یکبار می بوسند، هر چند مرسوم نیست که به هم دست بدهند (ولی ممکن است در هنگام ملاقات با یک فرد غریبه، با او دست بدهند). مردها برای احوالپرسی با خانمها باید صبر کنند و ببینند که دستش را برای دست دادن دراز می کند (افراد مذهبی ممکن است دست ندهند) و بعد با ملایمت به او دست بدهند.
هنگام احوالپرسی همیشه برای پرسیدن حال و احوال خانواده، سلامتی و اوضاع کار، وقت میگذارند. در موقعیتهای اجتماعی معمولا وقتی افراد هم سن و سال باشند، با اسم کوچک یکدیگر را مخاطب قرار میدهند. اگر طرفتان را نمیشناسید می توانید همراه با اسم کوچک او، از کلمه خانم یا آقا نیز استفاده کنید. علاوه براین، یادتان باشد در این کشور متداول است که جوانترها همیشه با بزرگترها احوالپرسی میکنند.
آداب هدیه دادن در آذربایجان
مردم آذربایجان معمولا در ایام تولد، عروسی و سالگرد ازدواج به هم هدیه میدهند. در فرهنگ آذربایجان، نیت و فکر پشت یک هدیه خیلی بیشتر از قیمت آن اهمیت دارد. معمولا یکی دوبار از پذیرش هدیه امتناع میکنند، اما بعد آن را میپذیرند و همیشه میگویند که نباید برای خرید هدیه، خود را به زحمت میانداختید. معمولا رسم نیست که هدیه را موقع گرفتن، باز کنند. اگر به خانه یک آذربایجانی دعوت شدید، گل یا شیرینی به عنوان هدیه برای میزبان ببرید زیرا قدردانی از مهماننوازی میزبان، رفتاری مودبانه تلقی میشود. اما یادتان باشد که تعداد گلها همیشه فرد باشد زیرا تعداد زوج برای مراسم تدفین به کار میرود.
آداب غذا خوردن در آذربایجان
اگر به خانه یک آذربایجانی دعوت شدهاید، قبل از ورود به خانه حتما کفش خود را درآورید و اگر میزبان دمپایی برایتان گذاشته است، آن را بپوشید. سر وقت بودن خیلی جدی گرفته نمیشود و در صورتی که با ۳۰ دقیقه تاخیر برسید قابل قبول است. به هیچ عنوان لباس هایی به رنگ روشن یا خیلی باز نپوشید و در بدو ورود با همه افراد حاضر دست بدهید. رفتار سر میز نسبتا رسمی است و هر جا شک داشتید میتوانید به رفتار بقیه نگاه کنید. تا زمانی که به شما تعارف نکردهاند، بایستید و ممکن است به صندلی خاصی راهنمایی شوید. هنگام غذا خوردن دستهایتان روی میز باشد اما اصلا آرنج خود را روی میز نگذارید. معمولا میزبان، غذا را سرو میکند که اول برای بزرگترها، سپس مهمان و در نهایت کودکان، غذا می ریزد. به یاد داشته باشید که فقط از دست راست برای خوردن و رد کردن وسایل سر میز استفاده کنید.
آداب کسب و کار در آذربایجان
باوجودیکه آذربایجانی ها، به کلام رک و بیپرده نگاه مثبتی دارند، اما باید جانب احتیاط را رعایت کنید. البته میزان صراحت کلام بستگی به طرف مقابلتان دارد به عنوان مثال اگر برای اولین بار با او ملاقات کاری دارید، حتما رابطهای رسمی داشته باشید و با ملاحظه رفتار کنید. علاوه بر این، ارائه اطلاعات باید به شکل دیپلماتیک و محتاطانه باشد. بعد از شکلگیری رابطه، آزادی در بیان و صداقت مشکلی ندارد.
برای تعیین قرار ملاقات کاری باید یک نامه معرفی بنویسید و راجع به شرکت، هدف و پیشینه کاریتان توضیح دهید و خیلی بهتر است که این مکاتبات را به زبان تورکی آذربایجانی انجام دهید تا به خوبی شما را درک کنند و به این ترتیب از سایرین متمایز شوید. کسب و کار در آذربایجان قواعد خاص خودش را دارد نظیر جایگاه و مقام،عنوان، چه کسی اول باید بنشیند، چه کسی اول باید وارد اتاق جلسه شود و غیره که از اهمیت زیادی برخوردار است.
ادب و نزاکت در همه مراحل کاری اهمیت دارد و باید رعایت شود. صحبتها معمولا به آهستگی و با موضوعات بیارتباط با کار شروع میشود و باید از آن نهایت استفاده را ببرید و خود را نشان دهید زیرا همین مسئله مشخص میکند شانسی برای رابطه شغلی با آذربایجانیها دارید یا خیر. هنگام صحبت حتما تماس چشمی مستقیم داشته باشید زیرا این رفتار را به پای روراستی و صداقت شما میگذارند. تصمیمگیریها به کندی انجام میشود و به همین دلیل نباید درباره اتخاذ تصمیم، بیحوصله و باعجله رفتار کنید.
بایدها و نبایدها در آذربایجان
با اینکه اکثریت مردم آذربایجان مسلمان شیعه هستند، اما دولتی کاملا سکولار دارد و افراد غیرمذهبی و بیدین نیز در این کشور آزادانه زندگی میکنند. این موضوع نه تنها در شهرهای بزرگ، بلکه در روستاهای کوچک نیز به چشم میخورد. پرسوجو در عقاید مردم به شدت نکوهیده است و به غیر از اماکن مذهبی، نباید اعتقادات را نشان داد.
تورهای فرهنگی و فستیوالها در جمهوری آذربایجان
هر سال فستیوالهای زیادی در آذربایجان برگزار میشود. این فستیوالها آشنایی بیشتر گردشگران با فرهنگ آذربایجان و آداب ورسوم مردم این کشور را ممکن میسازد.
میتوان گفت آذربایجان یکی از مقاصد محبوب گردشگری در تمام سال بهشمار میرود. مردم آذربایجان به برپاییِ جشن و فستیوال علاقهی زیادی دارند و تمام فستیوالهای آذربایجان دربارهی عظمت و شکوه این کشور است. اگر دوست دارید آذربایجان را در بهترین روزهایش ببینید، در اینجا لیستی از فستیوالهای آذربایجان را برای شما آماده کردهایم که نباید از دست دهید. این فستیوالها فرصت مناسبی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ آذربایجان هستند.
فستیوال بین المللی جاز باکو
باکو، پایتخت آذربایجان در تمام دنیا به برگزاریِ فستیوالهای باشکوه موسیقی شهرت دارد. این فستیوالها از سراسر دنیا مردم زیادی را به این شهر زیبا جذب میکنند. یکی از بزرگترین فستیوالهای باکو، فستیوال موسیقیِ جاز است. این فستیوال رویدادی منحصربهفرد برای علاقمندان به موسیقیِ جاز محسوب میشود. هنرمندان بزرگ زیادی ازجمله دنیس فونتورا (Denise Fontoura)، جابه (Djabe) و آلبرت هِرا (Albert Hera) در این فستیوال اجرا کردهاند. فستیوال موسیقی جاز در ماه اکتبر در باکو برگزار میشود.
فستیوال انار گوی چای
آیا تاکنون در فستیوالی که همهی غذاهای آن از یک نوع میوه تهیه شده باشد، شرکت کردهاید؟ ممکن است کمی عجیب بهنظر برسد اما در فستیوال انارِ گویچای (Goychay) میتوانید چنین چیزی را تجربه کنید. در این فستیوال که در ماه نوامبر برگزار میشود، میتوانید شاهد مسابقاتی مانند مسابقهی بزرگترین انار و یک رژهی بزرگ با موسیقی و رقص سنتی آذربایجانی هم باشید.
فستیوال رنگ ها در آذربایجان
همانطور که اشاره کردیم، مردم آذربایجان به برگزاری جشنها و فستیوالهای مختلف علاقه دارند. آن همان چیزی است که میتوانید در فستیوالِ رنگها (Festival of Colors) در باکو از نزدیک ببینید. در این فستیوال هزاران نفر به یکدیگر آب و پودرهای رنگی میپاشند و ساعاتی شاد و پرهیجان را سپری میکنند. این فستیوال از فستیوال معروفِ هولی (Holi) در هندوستان الهام گرفته است که در اولین روزِ بهار برگزار میشود. فستیوال رنگها در آذربایجان در ۱۵ ماه ژوئن است.
فستیوال بین المللی موقام (موغام)
فستیوال بینالمللی مُوقام (Mugham World International Festival) یا فستیوال شوشا (Shusha)، در شهر شکی (Shaki) برگزار میشود. این فستیوال که برای اولین بار در بنیاد حیدر علیاف (Heydar Aliyev Foundation) در ماه مارس ۲۰۰۹ برگزار شد، خیلی زود به محبوبیت زیادی دست پیدا کرد و هنرمندان و محققین زیادی در فستیوال مُوقامِ سال ۲۰۱۱، ۲۰۱۳ و فستیوالهای بعد از آن شرکت کردند. اگر دوست دارید بیشتر با فرهنگ آذربایجان آشنا شوید، حتما در این فستیوال شرکت کنید.
فستیوال موسیقی قبله
یکی دیگر از فستیوالهای معروف موسیقی در آذربایجان، فستیوال موسیقیِ قابالا (Gabala Music Festival) نام دارد. قابالا فستیوال موسیقی کلاسیک است. هر سال هنرمندان زیادی در این کنسرتِ فضای باز به اجرا میپردازند. شرکتکنندگانی هم از سراسر دنیا مانند آمریکا، اروپا و دیگر کشورها در این فستیوال شرکت میکنند.
قوربان بایرام یا عید قربان
قوربان بایرام (Gurban Bayram) یا عید قربان (Festival of Sacrifice) در سنتهای اسلامی روز مهمی بهشمار میرود. این جشن نشاندهندهی پایان زیارت زوار و آمادگیِ حضرت ابراهیم برای قربانی کردن پسرش در راه خدا است. در این فستیوال در آذربایجان، طبق روایت حضرت ابراهیم (ع) یک بز یا شتر را در راه خداوند قربانی میکنند. بر اساس آنچه در قرآن آمده است، خداوند پس از تسلیم شدن حضرت ابراهیم (ع) در برابر خواستهاش، به او دستور داد گوسفندی را به جای پسرش در راه اوخداوند قربانی کند.
نوروز بایرام یا عید نوروز
نوروز بایرام (Novruz Bayram)، یکی از عیدهای رسمیِ آذربایجان بهشمار میرود. در این روز سفرهها با شیرینی، شکلات، شمع، میوههای خشکشده و تخممرغهای رنگی تزئین میشوند. در برخی نقاط مانند کشورمان ایران، مردم آذربایجان با سنبل، سیب، سبزه، سرکه، سیر، سکه، سماق و ساعت سفرهی هفتسین میاندازند. یک تُنگ ماهی هم در وسط میز بهچشم میخورد. گفته میشود با تحویل سال، ماهی به سمت شمال شنا میکند.
رمضان بایرام
با پایان ماه مبارک رمضان، مسلمانان سراسر جهان آخرین روز این ماه را با عنوان عید فطر جشن میگیرند. در آذربایجان، این روز با نام رمضان بایرام (Ramazan Bayram) شناخته میشود. افرادی که با قلبی خالص ماه رمضان را به روزهداری گذراندهاند پس از دیدنِ ماه کامل روزهی خود را باز میکنند. در این روز خانوادهها و دوستان دور یکدیگر جمع میشوند و با دادنِ کادو، شیرینی و اهدای پول به خیریه به پیشواز این روز میروند. نماز اغلب در مساجد برگزار میشود و مردم به یکدیگر عید را تبریک میگویند.
نمایشگاه بین المللی اتومبیل آذربایجان
اتوشو (Autoshow) و اتوپارتس (Autoparts) دو نمایشگاه معروفِ آذربایجان هستند که هر سال در ماه مِی در این کشور برگزار میشوند. این نمایشگاه مختصِ مشاوران و صاحبان خودرو است. در این نمایشگاه میتوانید انواع خودروهایی که به آذربایجان وارد میشوند را ببینید. همین خودروهای رنگارنگ هستند که توجه بازدیدکنندگان زیادی را به خود جلب میکنند. خودروها، قطعات یدکی، تجهیزات، اتوبوسها، کامیونها، موتورسیکلتها و تریلیها در این نمایشگاه به نمایش در میآیند.
فستیوال کشاورزی آذربایجان
از آنجايیکه ۹ اقلیم از ۱۱ اقلیم آب و هوائی دنیا در آذربایجان واقع شده این کشور را دارای مناظر طبیعیِ فوقالعادهای تبدیل کرده است، کشاورزی بخش عمده صنایع این کشور را تشکیل میدهد. هدف اصلی نمایشگاه توسعه بیشترِ کشاورزی در کشور بهجای محدود کردن تولیدات به آذربایجان و کشورهای همسایه است. محصولات متنوع کشاورزی، ماشینآلات و تجهیزات کشاورزی و قطعات یدکی در این نمایشگاه به نمایش گذاشته میشوند.
فستیوال جهانی غذا
فستیوال جهانی غذا در آذربایجان (World Food Azerbaijan) نقش آذربایجان را در بازار جهانیِ غذا منعکس میکند. تولیدات آذربایجان نهتنها منطبق با نیازهای داخلی است، بلکه سفارشات خارجی را هم برآورده میسازد. در این نمایشگاه محصولات متنوعی از قبیل لبنیات، کنسرو، سبزیجات و محصولات گوشتی و یخزده به نمایش گذاشته میشوند.
نمایشگاه بین المللی غذاهای دریایی و ماهیگیری خزر
هر سال در ماه مِی نمایشگاه غذاهای دریایی و ماهیگیری در آذربایجان برگزار میشود تا پتانسیل حال و آیندهی این کشور در صنعت ماهیگیری در منطقهی خزر را بهنمایش بگذارد. محصولات دریایی مختلفی مانند ماهیهای یخزده، اگزوتیک، فرآوریشده و تجهیزات ماهیگیری در این نمایشگاه به نمایش در میآیند تا علاقمندان به ماهیگیری، توزیعکنندگان، تولیدکنندگان و مصرفکنندگان به این مکان سر بزنند.
منبع: وب سایت رسمی جمهوری آذربایجان
ترجمه: گروه اولدوز توریسم