اسطوره دده قورقود:
دده قورقود نام یکی از قدیمیترین داستانهای اسطورهای ترکهای اوغوز است. که در حدود قرن شانزده میلادی به صورت مکتوب در آمدهاست. این مجموعه از ۱۲ داستان به نثر و نظم تشکیل شده و مجموعهای است. که زندگی، ارزشهای اجتماعی و باورهای ایلهای ترک اوغوز را نشان میدهد. قدمت داستانها مربوط به قرنهای چهاردهم و پانزدهم میلادی میباشد.
دده قورقود که بود؟
شخصیت ددهقورقود که کتاب به نام او نامیده شده را یک پیر غیبگو، طالعشناس، اوزان و روحانی غُز ( اقوام غُز ) دانستهاند. واژه دده به معنی «بابابزرگ» است. اینکه آیا دده قورقود شخصیتی راستین بوده یا داستانی، قابل اثبات یا رد نیست. گوری وجود دارد که به باور مردم، محل خاکسپاری ددهقورقود افسانهای است. در باور ایشان ددهقورقود در سن ۳۰۰ سالگی درگذشت. این گور در نزدیکی شهری که به نام او قورقود نامیده شده قرار دارد. این شهر در مسیر راه آهن کازالینسک به قیزیلاوردا در قزاقستان و در ۱۵۰ مایلی خاور دریاچه آرال قرار دارد. در کتاب منجم باشی، مورخ معروف عثمانی نیز از شخصی به نام قورقود آتا که در قدیمالایام در میان ترکمانان میزیسته نام برده شده است. نیز قورقود آتا در کتاب شجره التراکمه ابوالغازی بهادر خان، وزیر یکی از شاهان افسانهای اوغوزان است که مکرر از او نام برده شده است.
ویژگی مجسمه دده قورقود در نخجوان :
مجسمه ای از این اسطوره ادبی در شهر نخجوان رو بروی هتل ۵ ستاره تبریز قرار گرفته است. بلندی این مجسمه ۳،۵ متر می باشد. و به صورتی که دده قور قورد چهار زانو نشسته و نیزه ای در دستش متفکرانه نگاه می کند. این یاد بود در سال ۱۹۹۹به یاد داستان افسانه ای دده قورقود ساخته شده است.
جشن یونسکو
هرچند در سال ۱۹۹۸ کتاب دده قورقود از طرف جمهوری آذربایجان و سازمان یونسکو نامزد و در سال ۲۰۰۰ «هزارو سیصدمین سالگرد نوشته شدن دده قورقود» جشن گرفته شد. ولی این اثر مربوط به ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش است که ۴۰۰ سال پیش به صورت کتاب درآمده است. از سال ۱۹۵۶یونسکو برای بزرگداشت و شناساندن وقایع تاریخی و شخصیتهای برجسته کشورهای عضو برای جهانیان جشنهایی را ترتیب میدهد، که بر اساس درخواست کشورهای عضو است، در مورد کتاب دده قورقود هم دولت جمهوری آذربایجان، این مناسبت را برای برگزاری سالگرد به یونسکو اعلام نمود و یونسکو آنرا جشن گرفت. در سال ۱۹۹۹ نیز بانک ملی جمهوری آذربایجان، در دنباله سیاستهای هویتسازی برای آذربایجانیان، سکههای یادبود طلا و نقره به مناسبت سال دده قورقود ضرب کرد.
نوشتن دیدگاه