خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ خرده فرهنگها و مراسم متفاوت در اقوام متعدد ایران مهمترین جاذبه گردشگری به حساب میآیند که سبب میشوند مردم نقاط دیگر به دیدن آیین و مراسم خاص یک منطقه علاقه نشان داده و فرصتی برای تعریف تورهای خاص باشد. در این میان مراسم عید قربان در برخی شهرهای کشور از جمله مناطق ترکمننشین ایران از شهرت و جذابیت خاصی برخوردار است و هرساله تعداد بیشماری گردشگر را جذب خود میکند.
تعریف و اجرای تورهای گردشگری، ویژه آیینها یا مراسم مذهبی خواص از یک سو زمینه آشنایی مردم نقاط مختلف با یکدیگر و ارتباط قویتر اقوام مختلف را ایجاد میکند و از سوی دیگر حرکتی جدید در بازار تورها شکل میگیرد. البته دستیابی به این اهداف مشروط به آن است که مسافر هدف از سفر را درک کرده و احترام به جامعه محلی و آن آیین و مراسم را در نظر داشته باشد؛ که این در وهله اول بر عهده کارگزار است تا هنگام ثبتنام، برای مسافر توضیح دهد و پس از آن وظیفه راهنمای تور است تا مسافران را با جامعه میزبان و آداب و رسومشان آشنا کند.
از جمله اقوامی که فرهنگهای غنی دارند و همچنان آداب و رسوم خاص خود را خود را حفظ کردهاند، قوم ترکمن هستند که مراسم عید قربان را به شکلی متفاوت از دیگر نقاط کشور برگزار میکنند.
«محمد منظرنژاد»، راهنمای گردشگری درباره مراسم عید قربان در میان قوم ترکمن و تورهایی که به این مناسبت برگزار میشود، میگوید: «ترکمنها همان مراسمی را که حاجیان در سفر حج دارند و گوسفند قربانی میکنند، در آیین خود دارند و هر سال قربانی دارند تا جایی که فرزندانشان نیز آن را ادامه میدهند. البته فرزندان متأهل یعنی فرزندانی که همسر گزیده باشند حال چه سفر حج رفته باشند یا نه این کار را انجام میدهند،اگر هم توان مالی نداشته باشند، این کار با کمک و شراکت خواهر و برادرهای متأهل انجام میشود.»
وی به منطقهای خاص اشاره میکند و میگوید: «یک مراسم خاص آنها در زیارتگاه "خالد نبی" نزدیک کلاله انجام میشود. زائرانی که به آن منطقه میروند و توان مالی دارند 3 روز قربانی کرده و گوشت را بین مردم فقیر و مهمانان زیارتگاه تقسیم میکنند. ترکمنها در این روزها مانند عید نوروز لباس نو پوشیده و برای گفتن تبریک به خانه همدیگر میروند. همچنین سفرههایی نیز پهن میکنند که نان محلی، قورمه و کبابی که از گوشت قربانی تهیه شده روی آن میگذارند و از مهمان با شیرینی و میوه پذیرایی میکنند.»
این راهنمای گردشگری در مورد آنچه که یک مسافر تور در این روزها میبیند، میگوید: «مسافری که در این روزها به منطقه برود 3 روز یعنی روز عید قربان و دو روز بعد از آن این مراسم را میبیند. در برنامه تور گوشه کوچکی به آشنایی با مردم و این آداب و رسوم اختصاص دارد به این ترتیب که هماهنگ میشود تا مسافران حداکثر نیم ساعت به یک خانه محلی بروند و از نزدیک سفره عید قربان را ببینند. نمیتوانیم بیش از این زمان اختصاص بدهیم چون مهمان زیاد دارند و از طرفی بین جامعه محلی حضور مسافر معمول نشده است.»
منظرنژاد در پاسخ به این پرسش خبرگزاری CHN که با برگزاری چنین تورهایی گردشگری چگونه میتواند پیونددهنده فرهنگها باشد که شعار سال جاری گردشگری هم است، میگوید: «گردشگر میتواند عامل مؤثری در تغییر ذهن جوانان جوامع محلی باشند؛ به این دلیل که قرن تکنولوژی است و در این قرن جوانانی که با کمبودهایی مواجهاند هنگامی که با شهرهای مدرن روبهرو میشوند، ممکن است احساس سرخوردگی و کمبود پیدا کرده و به فکر کوچ، انتقال یا تغییر فرهنگ بیفتند. وقتی که گردشگر به منطقه میرود و با آن آیین و مراسم مواجه میشود به شرط آن که پیش از آن اطلاعات لازم را به او داده باشیم، ارزش و انگیزه آن را میفهمد و با احترام برخورد میکند و این سبب میشود جوانان محلی به خودشان بیایند و قدر آنچه را که دارند، بدانند و فراموش نکنند.»
وی به کمرنگ شدن برخی مراسم اشاره میکند و میگوید: «در میان ترکمنها، مراسم عروسی به آن شکل قبل انجام نمیشود، همین مراسم عید قربان مانند گذشته نیست. در حالی که اگر مسافران طوری آماده شده باشند که موقع تماشای مراسم، جوان محلی به ارزش معنوی مراسم خود پی ببرد پیامدهای مثبت آن را نیز مشاهده میشود. فعالیتهایی مانند جمع آوری اطلاعات و چاپ کتاب در مورد آیین و مراسم و آموزش به کودکان و نوجوانان یا نسل بعدی.»
نوشتن دیدگاه