شهرستان اردبیل در شمال غربی ایران و در مرز ایران با جمهوری آذربایجان قرار دارد. این شهرستان با داشتن آب و هوای مناسب ، تابستان های خنک و ملایم و با قرار گرفتن کوهستان زیبای ساوالان (سبلان) با قلل مرتفع و دیدنی که سبب تلطیف آب و هوای این شهرستان و زیبایی فوق العاده این شهرستان شده است. این شهرستان با داشتن جاذبه های بی بدیل طبیعی از جمله: کوه، دریاچه، جنگل و ... یکی از مناطق توریستی و بخصوص اکوتوریستی ایران به شمار می آید که همه ساله گردشگران زیاد داخلی و خارجی از این شهرستان دیدن می کنند.
کوههای
آق دوکه
این کوه که با نام بیوک داغ نیز مشهور می باشد؛ با ارتفاع 2755 متر در محدوده بخش هیر، دهستان فولادلوی جنوبی و در 7 کیلومتری جنوب شرقی مرکز بخش هیر واقع شده است. دریاچهزیبای نئور در دامنه جنوبی این کوه قرار دارد که همه ساله گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.
آق یل
این کوه با ارتفاع 2136 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش هیر، دهستان فولادلوی جنوبی و در 30 کیلومتری جنوب شرقی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
آیقارداغی
این کوه که در واقع یکی از ارتفاعات سبلان به شمار می رود با ارتفاع 3469 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان آبگرم و در 34 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
بریوت داغ
این کوه با ارتفاع 3108 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان آبگرم و در 30 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
تک قارداش
این کوه با ارتفاع 2472 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سبلان و در 7 کیلومتری شمال غربی مرکز شهر سرعین واقع شده است.
تندر
این کوه که یکی از ارتفاعات سبلان به شمار می رود با ارتفاع 2830 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی ، دهستان سردابه و در 35 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
ساوالان
ساوآلان به معنای وحی گیرنده است (ساو یعنی وحی و آلان: یعنی گیرنده)که این عنوان شاید به خاطر قبور پیامبران از جمله زرتشت در این دامنه های این کوه باشد و یا شاید هم به دلیل بلندی این کوه می باشد که به آسمان نزدیک است و به همین دلیل عنوان ساوالان یا وحی گیرنده به آن اطلاق شده است.
این کوه یکی از کوهستان های بلند ایران به شمار می رود که با ارتفاع 4811 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه و در 35 کیلومتری غرب مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است. مساحت کوهستان سبلان حدود 4000 کیلومترمربع است که از دره قره سو شمال غرب شهر اردبیل شروع شده و به طول حدود 58 کیلومتر تا غرب شهر اردبیل از غرب به شرق کشیده شده است. دامنه های شمالی آن به دره قره سو و اهرچای و دامنه های جنوبی آن به شعباتی از آجی چای منتهی می گردد.
دامنه های شمالی این کوهستان به شهرستانهای مشگین شهر و اهر، دامنه های غربی آن به شهرستان تبریز، دامنه های جنوبی به شهرستان سراب و دامنه های شرقی آن به شهرستان اردبیل مشرف می باشد. قلل مرتفع آن در بیشتر فصل های سال از برف و یخ پوشیده شده و شهرها و روستاهای فراوانی در دامنه آن قرار گرفته اند. دریاچه زیبایی در قله این کوه (سلطان ساوالان) و در دهانه آتشفشانی آن وجود دارد که به نام دریاچه ساوالان نامیده می شود سطح این دریاچه بیش از 6 ماه از سال یخبندان است. چشمه های آبگرم زیادی بنام سرعین، قطورسوئی، شابیل، ویلادره، سردابه، یدی بلوك در دامنه های کوهستان سبلان واقع شده اند. دسترسی به قله سبلان بیشتر از سمت دامنه های شمالی آن (شهرستان مشکین شهر) میسر می باشد، از دامنه های جنوبی به علت طولانی بودن مسیر و شیب زیاد، صعود به قلل سبلان به دشواری صورت می گیرد.
سین داغی
این کوه نیز یکی از ارتفاعات ساوالان (سبلان) به شمار می رود که با ارتفاع 3367 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان آبگرم و در 30 کیلومتری جنوب غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
صدرداغی
این کوه نیز یکی از ارتفاعات سبلان به شمار می رود که با ارتفاع 2986 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سبلان و در 20 کیلومتری غرب مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
یلی گدیک
این کوه از ارتفاعات سبلان به شمار می رود که با ارتفاع 2668 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه و در 31 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
گرگرداغی
این کوه از ارتفاعات سبلان است و همچنین دامنه های جنوبی آن محل ییلاق عشایر شاهسون می باشد. که با ارتفاع 3526 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه و در 37 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
قره قیه
این کوه با ارتفاع 3158 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه و در 30 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
قزل گل
قزل گول با ارتفاع 2534 متر در محدوده شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه و در 30 کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان اردبیل واقع شده است.
رودها
رودخانه قره سو
رودخانه قره سو از رشته كوههای باغرو (تالش) در شرق اردبیل سرچشمه می گیرد و در مسیر خود ضمن عبور از دشت اردبیل آبهای جاری این قسمت ازجمله بالخلی چای را جمع آوری می نماید. این رودخانه دامنه های شمالی توده سبلان را دور زده و در شمال غرب شهر مشكین شهر آب رودخانه اهرچای را نیز دریافت كرده و سپس با یك انحراف به سمت شمال جریان می یابد و نام دره رود می گیرد و سرانجام در محل اصلاندوز به رودخانه مرزی ارس تخلیه می شود. این رودخانه زیستگاه انواع ماهیان ازجمله ماهی سیاه، سس ماهی، ماهی بركه ای، شاه كولی، كپور ماهی معمولی كف زی كسلر می باشد.
رودخانه بالیخلو چای
این رودخانه جزو رودخانه های دائمی استان اردبیل محسوب می شود كه از گردنة بالخلی در جنوب غربی شهر نیر در حد فاصل دو رشته کچی قیران (بزقوش) و سبلان سرچشمه می گیرد، سرشاخه های مهمی نظیر برجلوچای، سقزچی چای، آغلاغان، جوراب چای، درویش چای، لاطران چای و … در مسیر به این رودخانه پیوسته و آنرا پرآب می سازند. این رودخانه از وسط شهر اردبیل می گذرد و سرانجام در شمال اردبیل به رودخانه قره سو تخلیه می شود. این رودخانه محل زیست انواع ماهیان است كه عبارتند از قزل آلای خال قرمز، سس ماهی، ماهی سیاه، شاه كولی، همچنین این رودخانه زیستگاه دائمی پستاندار آبزی (سمور آبی) و زیستگاه عبوری و فصلی انواع پرندگان است. دو سد مهم یامچلو و بند انحرافی الماس بر روی این رودخانه قرار دارد.
دریاچه ها
دریاچه شورابیل
این دریاچه در داخل شهر اردبیل قرار گرفته است که اطراف آن پارک و شهر بازی قرار دارد و همچنین از طرف جنوبی چسبیده به دانشگاه محقق اردبیلی و همچنین دانشگاه پیام نور این شهر است.دریاچه شورابیل به وسعت 17 هكتار در محدوده شهر اردبیل واقع شده است. حداكثر عمق آن در این وضعیت 10 متر تعین شده است. دریاچه و پارک شورابیل از مراکز گردشگری مهم اردبیل محسوب می شود که همه ساله گردشگران زیادی از آن دیدن می کنند.
دریاچه نئور
این دریاچه بسیار زیبا و کوهستانی در روستای فولادلو از توابع بخش هیر شهرستان اردبیل می باشد که در فاصله 42 كیلومتری جنوب شرقی اردبیل در ارتفاع 2480 متری از سطح دریا قرار دارد. حوزه آبخیز دریاچه نئور 4062 هكتار وسعت دارد.پیرامون حوضه آبریز حدود12 قله در محدوده ارتفاعی2570الی3222 متر از سطح دریا وجود دارد.دریاچه نئور كه با متوسط257هكتار مساحت بزرگترین دریاچه آب شیرین استان می باشد. این دریاچه به دلیل قرار داشتن در یک منطقه کوهستانی دارای چشمه های متنوعی در اطراف می باشد که زیبایی ان در دو چندان کرده است این چشمه ها عبارتند از: گور بلاغی،شبلو بلاغی،گول بلاغی،قاشقا بلاغی،پیالا گوزه، قورما چوخور بلاغی،دیری بلاغی، پاسگاه بلاغی، قوتور بلاغی، حسین بلاغی، اوبا بلاغی، اسدخان یوردونون بلاغی، سید یوردونون بلاغی، قالا گوزه سی، فرخ یوردونون بلاغی
دریاچه قله ساوالان
این دریاچه بیضی شکل بوده ودر ارتفاع 4811 متری در قله كوه سبلان قرار گرفته است و اندازه قطر بزرگ آن با جهت شرقی – غربی حدود 180 متر و قطر کوچک حدود 80 متر طول و وسعت دریاچه بالغ بر 12000 متر مربع است. آب آن صاف و زلال و درجه حرارت آن در ماههای گرم نیز در حد صفر است. سطح دریاچه اکثر ایام سال منجمد و پوشیده از یخ و برف می باشد و در طول سال حدود 2 الی 3 ماه (ماههای تیر، مرداد و شهریور) با توجه به شرایط اقلیمی سالانه منطقه، باز است.
با اینکه در اکثر ماههای سال سطح دریاچه پوشیده از برف و یخ هست اما در تابستان اگر از بالا به دریاچه نگاه کنیم دریاچه سبز رنگ دیده می شود که این ناشی از رشد جلبک در دریاچه می باشد. علاوه بر جلبک ها جانورانی از سخت پوستان نیز در دریاچه زیست می نمایند. دهانه قیفی شکل آتشفشان در حال حاضر به صورت دریاچه بسیار زیبائی درآمده است که در نوع خود کم نظیر و از پدیده های نادر طبیعی می باشد. آب این دریاچه از جمع شدن تدریجی آبهای حاصل از ذوب برف و یخچالها و نزولات جوی تأمین می شود.
دریاچه آت گولی
یکی دیگر از دریاچه های کوهستانی و زیبای سبلان در یاچه آت گولو می باشد، این دریاچه در ارتفاعات بلند قرار گرفته است. عمق متوسط این دریاچه، 3متر است و جزو مناطق حفاظت شدة استان اردبیل به شمار می رود. ماهی رنگین کمان قزل آلای آن شهرت بسیاری دارد. این مکان به دلیل داشتتن محیطی امن و بکر، محل حضور پرندگان مهاجر از قبیل حنگر، آپچیلک و انواع مرغابی است.
چشمه ها و آب های معدنی
چشمه آب معدنی ارجستان
روستای ارجستاندر 21 کیلومتری غرب اردبیل قرار دارد. در مرکز روستا و نیز در حومه آن چند چشمه آب معدنی سرد و گازدار وجود دارد. آب این چشمه سرد، بیبو و گس میباشد و دمای آن 10 تا 15 درجه سانتیگراد است.آب این چشمه هم بصورت بسته بندی و هم بصورت لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرد.
چشمه آب معدنی یدی بلوک
این چشمه در 3 كیلومتری وكیلآباد واقع شده است. آب این چشمه به طور دائمی و جوشان جریان دارد و دمای آن 32 درجه بوده و مزه آن گس و رنگ آن مایل به آبی و بودار است. آب این چشمه برای درمان بیماریهای پوستی و دردهای مفصلی مفید است. چشمه آب معدنی یدی بلوک دارای 7 دهانه میباشد.
تالاب های اردیبل
تالاب نوشار
این تالاب در 35 كیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل قرار گرفته است که یک تالاب فصلی می باشد. در زمستان و بهار زیستگاه گونههای پرنده میباشد و در فصلهای دیگر چراگاه دام داران رمه گردان است.
تالاب ملااحمد
این تالاب در 15 كیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل، در كنار روستایی به نام ملا احمد قرار گرفته است. این تالاب محل زیست پرندگان بومی و پرندگان مهاجر، مانند : قاشقا تویوق، اردك سبز سر و سرسیاه ، قره بوغاز ، آنقوت مرغ كور، قیز قوشی، سار ، سیغیرچین و اردك تالشی است.
زیستگاه ها و مناطق حفاظت شده
منطقه حفاظت شده دریاچه شورابیل
این دریاچه در در جنوب شهرستان اردبیل واقع گردیده است . دریاچه شورابیل دارای وسعتی معادل 200 هكتار می باشد. منبع آبی آن نزولات آسمانی و بخشی از رودخانه بالخلو چای می باشد كه از طریق بند انحرافی به این دریاچه سرازیز می گردد . در حال حاضر این دریاچه محل زیست و پرورش ماهی قزل آلای رنگین كمان می باشد دریاچه ای دائمی با آب شیرین و جزو تالاب های طبیعی می باشد. این منطقه زیستگاه مناسبی برای انواع پرندگان آبزی و كنار آبزی است. حداكثر عمق آب دریاچه 1.5 متر است. این دریاچه مكان تفرجی بسیار مناسبی برای اهالی شهر اردبیل می باشد.
مناطق اکوتوریستی
منطقه گردنه حیران
در بخش غربی گردنه حیران، و در ورودی استان اردبیل، دره نسبتا وسیعی وجود دارد كه می توان آن را دروازه ورودی یا كریدور توریستی در مدخل استان اردبیل به شمار آورد، این كریدور توریستی كه از ابتدای تونل شروع وتا 7 كیلومتر به سمت نمین و اردبیل ادامه می یابد در دو طرف دره دارای دامنه های سرسبز و كم شیبی است كه در گذشته با پوششی از درختان جنگلی یكی از زیباترین مناطق طبیعی استان به شمار می رفت.
دامنه ساوالان (سبلان)
شهر اردبیل در کنار کوهستان زیبا و محسور کننده سبلان قرار دارد و دامنه های آن از مناظر و چشم اندازهای زیبای طبیعی این استان می باشد. سبلان در غرب شهر اردبیل، ۴۸۱۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این کوه سومین قله بلندایران و آتشفشانی غیرفعال است این کوه زیبا با دامنه های سنگی آثار بسیار زیبا ی طبیعی را سبب شده است که از نمونه های ان قارتال داشی می باشد که این سنگ به صورت عقاب می باشد که تشکیل ان دلایل طبیعی دارد. این کوه با دامنه سرسبز و گونه های گیاهی و جانوری متنوع آن از مناطق طبیعی و گردشگری مشهور این استان می باشد. همچنین دامنه های ساوالان محل ییلاق عشایر می باشد.
جنگل ها و پارک های جنگلی
پارك جنگلی فندق لو
این منطقه به علت نزدیكی به شهر نمین و سهولت دسترسی از جاده بین شهری اردبیل-آستارا همواره به عنوان یك منبع تفرجگاهی مطرح بوده است. این جنگل یكی از اراضی تفریحی جنگلی است كه به فاصله 10 كیلومتری از شهر نمین و 30 كیلومتر از شهر اردبیل قرار گرفته و در حال حاضر به كانون عمده ای برای فعالیت های گردشگری تبدیل شده است. با توجه به اینکه درخت فندق نسبت به سایر درختان جنگلی بیشتر است این منطقه فندق لو نامیده می شود. عرصه جنگلی فندقلو بخشی از جنگلهای شرق استان اردبیل به شمار میرود که ادامه جنگلهای نیمه گرمسیری استان گیلان میباشد. مساحت این جنگل حدود ۱۶هزار هکتار است که بیش از ۴۰۰۰هکتار آن تحت پوشش عرصههای جنگلی قرار دارد و بقیه را مراتع تشکیل میدهند. مسیرهای مختلفی برای دسترسی به این جنگل وجود دارد اما راه اصلی آن که آسفالته میباشد، سه راهی جاده اردبیل به آستارا در نزدیکی شهر نمین است. به این ترتیب که در مسیر راه اردبیل به آستارا و پیش از رسیدن به نمین مسیری سرسبز و زیبا با تابلوی راهنمای جنگل فندقلو مشاهده میشود. راه دیگر از جاده اردبیل به تهران در گردنه حیران از داخل روستای گیلده میباشد. در این جنگل درختان میوهای از قبیل سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی نیز یافت میشود. در دشتهای جنگل فندقلو یکی از زیباترین و نادرترین گلهای دنیا به نام سوسن چلچراغ میروید.
گردنه های اردبیل
گردنه حیران
گردنه حیران از مهمترین جاذبه های گردشگری این استان محسوب می شود. این گردنه که آخرین منطقه حفاظتی استان گیلان می باشد ، از یک طرف مشرف به کوه هایی است که پوشیده از جنگل های انبوه است و از سویی مشرف به دره ای نه چندان عمیق که از میان آن رود ارس عبور می کند این رود تعیین کننده مرز ایران و کشور آذربایجان است.
این گردنه در بیشتر زمان ها در زیر پوششی از مه قرار دارد و از نظر طبیعی دره ها و کوهپایه های آن ، پوشیده از گل ها و گیاهان جنگلی و مرتعی هستند. بدون شک گردنه حیران از زیباترین مناطق سرسبز ایران است. گردنه حیران با چشم انداز زیبایى از کندو هاى عسل ، اولین جلوه هایی است که به چشم هر رهگذری مى آید و آن را فریفته خود مى کند.
روستاهای هدف گردشگری اردبیل
روستای کلخوران
این روستا در استان اردبیل و بخش هیر و دهستان هیر قرار دارد. یکی از روستاهای سرسبز و بخصوص تاریخی شهر اردبیل می باشد که با جای دادن آثار تاریخی از جمله قلعه ها و بقعه های تاریخی از جمله بقعه شیخ جبرئیل پدر شیخ صفی و و همچنین دخمه های باستانی مشهور می باشد. همچنین آیین عزاداری این روستا در عاشورا منحصر به فرد می باشد.
نوشتن دیدگاه