شهرستان بیله سوار مغان همچنان که دارای طبیعت بکر و زیبا می باشد دارای گذشته ای غنی هم می باشد. اسم این شهر در گذشته بینه سووار و آران و آرانلوق بوده است. که اسم فعلی آن در واقع همان بینه سووار می باشد؛ بینه در ترکی به معنای ایل و طایفه می باشد و سووار نام یکی از طوایف باستانی ترک می باشد که در کل به معنای سرزمین قوم سووار می باشد. این شهرستان در جای جای خود دارای آثار تاریخی و باستانی از جمله: قلعه ها، تپه های باستانی، کاروانسراها، و قبور باستانی و .... می باشد که نشانی از گذشته دور و تاریخ دراز این شهرستان می باشد.
قلعه ها
قیز قالاسی
از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان قیزقلعه سی (قلعه دختر) كه ثبت تاریخی این قلعه سال 629 میلادی است در كنار رودخانه برزند در 17 كیلومتری شمال شهر گرمی موغان دژ مستحكم و بزرگی جلب توجه می كند و به قیز قالاسی مشهور است و جزو شهرستان بیله سوار به شمار می رود . سبك و نام بنا و قدمت آنرا به دوران اشكانی و ساسانی منسوب می دانند.
تپه های تاریخی و باستانی
تپه نرگس
نرگس تپه سی مربوط به دوره اشکانیان است و در ۵۰۰ متری بیلهسوار واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۲۹۳۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه ایلانجق
این تپه در روستای دمیرچی و سه کیلومتری بیله سوار قرار دارد. تپه ایلانجغ مربوط به دوره اشکانی - اسلامی است. دلیل نامگذاری آن به ایلانجغ وجود مارهای فراوان در آن ناحیه است."ایلان" در زبان ترکی به معنی "مار" میباشد. این تپه به عنوان اثر ملی ثبت شده است.
یاریم تپه سفلی
یاریم تپه سفلی مربوط به عصر آهن – دوران دوره اشکانیان است و در شهرستان بیله سوار، بخش مرکزی، دهستان گوگ تپه، روستای اودلو واقع شده است.
مزارها ، مساجد و امام زاده ها
مزار شهدای گمنام
مزار شهدای گمنام سوم شهریور 1320هم اکنون در جنب مدرسه امام خمینی (ره) بیله سوار در محله قدیم گمرگ قرار گرفته و به شهدایی که در حمله قشون روس به شهادت رسیدند، مربوط می باشد و نماد مقاومت دلاور مردان این مرز و بوم در برابر بیگانگان است. در این سال با تجاوز ارتش شوروی سابق به مرزهای شمالی کشور گروهی از مرزداران در دفاع و پاسداری از وطن خود در مقابل تجاوز دشمن ایستادگی کرده و به شهادت رسیدند و در این مزار به صورت دسته جمعی دفن شدند.
کاروانسراها
کاروانسراس شورگل
کاروانسرای شورگل در جنوب شرقی روستای شورگل شهرستان بیله سوار در استان اردبیل قرار دارد. این کاروانسرا در محوطه ای به ابعاد ۲۰۰×۱۵۰ متر در روی تپه ای به ارتفاع سه متر از زمین های اطراف قرار گرفته. از خصوصیات بارز این بنا استفاده از لاشه سنگ در کل بنا حتی در زدن طاقها، قوسها و سر درها و کوهستانی بودن پلان کاروانسرا است. در طاق جنوبی نیز در لای سنگها آجر هم استفاده شده و گذشت زمان پلان بعضی از قسمت های آن را به زیر خاک برده است که با خاکبرداری و کاوش می توان پلان دقیق آنرا بازسازی نمود. در ضلع شمالی کاروانسرا در فاصله ۲۰۰ متری آن چشمه آبی وجود دارد که هم اکنون با استفاده از لوله آب اهالی روستای شورگل از آن بهره مند می گردند.
خانه های تاریخی
مدرسه امام
در دوران سلطنت محمدعلی شاه و احمدشاه، از این مدرسه که یک بنای خشتی بوده به عنوان مکتب استفاده می شده و توسط آخوند ملاجواد به بچه های بیله سوار قرآن و سایر علوم تدریس می گردید. در اواخر سلطنت احمدشاه مدرسه خشتی قدیمی تخریب و مدرسه موجود با معماری یاور ماکوئی که از مرزبانان منطقه بوده است، این مدرسه بنام مدرسه پهلوی ، سالها طالبان علم و دانش بیله سوار و نواحی اطراف آنرا به خود جذب کرده و عطش آنان را سیراب نموده است. مدرسه پهلوی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به مدرسه آمام خمینی تغییر نام یافته و خوشبختانه ساختمان قدیمی این مدرسه هنوز هم سالم مانده و امروز عنوان قدیمی ترین بنای آموزشی استان اردبیل و منطقه مغان را یدک می کشد. و جزوء آثار تاریخی و دیدنی شهر می باشد. هزینه ساخت این مدرسه از خودیاری مردم تامین شد.و سرگرد یاور دوستعلی ماکو رییس مرزبانی درجه یک مغان که آن زمان در بیله سوار مستقر بود مهندسی این مدرسه را انجام داد.
حمام های تاریخی
سایت های تاریخی و باستان شناسی
شهر کندویی پتلقان
شهر کندویی در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر جعفر آباد در کنار روستای پتلقان واقع در شهرستان بیله سوار قرار گرفته است.این شهر با حفاری در درون تپه ای ماهوری و بدون استفاده از مصالح بنایی با حفاریهای گنبدی شکل و بامحاسبات دقیق ساخته شده است. هر حفاری دارای اتاق هایی است که از چهار طرف با دالانهایی به اتاقهای بعدی راه دارند و آن اتاقها نیز به همین صورت به اتاقهای بعدی راه دارند و این تا کیلومترها ادامه پیدا می کند.
نوشتن دیدگاه