شهرستان مغان شهر یا پارساباد مغان در شمالی ترین نقطه آذربایجان و استان اردبیل و در کنار رودخانه مرزی آراز (ارس) قرار گرفته است. این شهرستان دارای اقلیم خنک و ملایم در زمستان و گرم در تابستان می باشد. این منطقه بسیار زیبا با جاذبه های خاص مرزی و رودخانه ارس و جنگل های اطراف رودخانه و همچنین دشت فراخ و گسترده و سرسبز مغان و کشتزارهای وسیع و رنگارنگ و باغات میوه و ... یک مسیر بکر برای مسافران و گردشگران می باشد.
کوه ها
خروسلو داغ
رشته كوه خروسلو در جنوب دشت مغان، در 40 كیلومتری شمال غربی شهرگرمی مغان قراردارد و مرتفع ترین و مشهورترین قله آن خانملو می باشد. رودهای برزند چای و قوروچای از این رشته کوه سرچشمه می گیرند. و دشت مغان را از بخش های انگوت و اجارود جدا میسازد . این کوه پر جاذبه ترین طبیعت این شهرستان به شمار می آیند.
صلوات داغ
رشته کوه صلوات بصورت توده های کم ارتفاعی می باشد که با یک ارتفاع ملایم به دشت مغان می پیوندد در واقع ادامه رشته کوه های باغرو (تالش) می باشد كه ازكوه های كلانتر، سامان لو داغ، دنگوزگدوك و صلوات به وجود آمده و شهرستان های مشكینشهر و مغان را از هم جدا میسازد. مرتفع ترین قله این این رشته كوه 2 هزار و 50 متر است. جهت آن شمال شرقی - جنوب غربی میباشد، كه گوشه شمالی آن به دره ارس میپیوندد و دره ارس و رود مرزی ارس این كوهها را از قفقاز جدا می سازد. رود سامبورچای از دامنههای شمالی این رشته سرچشمه می گیرد و رودهای دامنه جنوبی آن به قره سو وارد میشوند. این رشته كوه كه از جنوب غربی به سوی شمال شرقی به درازای 46 كیلومتر كشیده شده از سوی غرب به وسیله رود قرهسو از كوهستان ارسباران شرقی جدا می شود. گردنههای صلوات و آقیز، در این رشته كوه قرار دارند.
رودها
رودخانه آراز (ارس)
آراز مهمترین و پرآب ترین رودخانه شمالی ایران در منطقه آذربایجان است كه از غرب جلفا تا اصلاندوز مغان (استان اردبیل) در طول نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان جریان دارد. ارس كه در زبان ترکی آذربایجانی «آراز» نامیده می شود و پس از طی مسافتی سرانجام به دریای خزر می ریزد. رودخانه ارس بسیار سیلابی است و در بیشتر فصل های سال گل آلود است. دو سد بزرگ یكی در محل قزل قشلاق ماكو و دیگری سد انحرافی میل مغان در غرب اصلاندوز و سد خدآفرین در ناحیه خمارلو كه روی این رودخانه ساخته شده است. در بستر رودخانه ارس 805 جزیره كوچك و بزرگ خالی از سكنه وجود دارد كه به زبان محلی به آن ‹‹ شام ›› می گویند. این جزیره ها تنها برای چرای حیوانات ساكنان اطراف رودخانه قابل استفاده اند. آب بخشی از رودخانه، توسط كانال هایی بسوی دشت مغان جریان یافته و سبب رونق كشاورزی در منطقه كشت و صنعت مغان شده است.
دریاچه ها
دریاچه کشت و صنعت مغان
سد و دریاچه شهرک شهید غفاری یکی ازجاذبههای گردشگری منطقه محسوب میشود وسالانه دهها هزار نفر از دوستداران طبیعت از این دریاچه وجنگلها و مناظر و چشم اندازهای باصفا و سرسبز پیرامون آن دیدن میکنند. این دریاچه در کنار شهرک آیتالله غفاری و مجتمع بزرگ کشت و صنعت مغان در 40 کیلومتری جنوبغربی شهر پارساباد، نزدیک شهرک آیتالله غفاری قرار دارد .این دریاچه در کنار روستای ابراهیمکندی و به مساحت 140 هکتار است.
پوشش گیاهی این منطقه به دو دسته گیاهان بومی و غیر بومی تقسیم میشود. گیاهان بومی غالب از نوع مراتع، شامل گیاهان بوتهای از جمله تمشک، خارشتر و نظایر آن و گیاهانی از تیره های مختلف گز، گیاهان علوفهای مثل یونجه سیاه، گیاهان علفی بیشتر از نوع گندمیان و از تیرههای اسفناج تشکیل میدهد. گیاهان غیربومی شامل گونههای درختی سوزنی برگان (کاج تهران، سرو و زوبین) پهن برگان (زبان گنجشک، عرعر، نارون) و انواع صنوبر ایتالیایی و بالاخره انواع درختان میوه هسته دار، توت سفید، بید، سیب، شبریگ، گیلاس و غیره میباشد. جنگل مصنوعی نیز قسمت دیگری از پوشش گیاهی منطقه را تشکیل میدهد.
تالاب ها
تالاب تپراقکندی
تالاب روستای تپراق کندی،در شمال روستای تپراق کندی و در فاصله 200 متری آن و در پایین دست جاده ارتباطی پارساباد - اردبیل واقع شده است. این تالاب که از جاذبه های مهم گردشگری منطقه است علاوه بر جنبه گردشگری و تفریحی ، به عنوان یکی از زیستگاههای آبزی در منطقه مغان نیز مورد توجه قرار گرفته است. مساحت این تالاب 110 هکتار و در یک منطقه ای با توپوگرافی دشتی و اقلیم گرم و مرطوب واقع شده است.
پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان بومی از جمله تمشک، خارشتر و نظایر آن و گیاهانی از تیرههای مختلف گز، گیاهان علوفهای مثل یونجه سیاه، گیاهان علفی بیشتر از نوع گندمیان و از تیره های اسفناج، و گیاهان غیر بومی شامل گونههای درختی سوزنیبرگان(کاج تهران، سرو و زوبین) پهنبرگان(زبان گنجشک، عرعر، نارون) و انواع صنوبر ایتالیایی و ... است.
تالاب قره گول
تالاب قره گل در شمال غربی دامنههای هرم و جنوب زیستگاه هوشنگ میدانی در بلندی 2 هزار و 820 متر از سطح دریا قرار گرفته و آبراه خروجی ندارد. این تالاب گرد به قطر حدود 300 متر از گرد آمدن آب برفها و سیلابها به وجود آمده است. بیشترین ژرفای آن 3 متر تخمیل زده شده است. افزوده شدن آثار پدیده آتشفشانی و خاكستر آتشفشانی به خاك بستر تالاب، دور نمای سیاه رنگی به آب تالاب بخشیده است كه به همین جهت به قرهگل معروف شده است. این تالاب زیستگاه برخی از پرندگان مهاجر و زیستگاه تابستانی آنقوت است.
فاصله این تالاب تا مرکز استان 200 کیلومتر و فاصله آن تا مرکز شهرستان 20 کلیومتر میباشد. این تالاب در کنار رودخانه ارس، باغهای اطراف و کشتزارهای گندم، جنگلها و چشمههای اطراف، زیستگاهها و شکارگاههای مختلف قرار دارد که در ارتباط باهم یک مجموعه گردشگری بسیار خوبی را تشکیل دادهاند.
زیست گاهها و مناطق حفاظت شده
زیستگاههای حیات وحش
شهرستان پارساباد مغان دارای ارزشهای زیستی و زیستگاهی زیادی است. بطوری که این منطقه زیستگاهی، محل زندگی گروههای زیادی از پرندگان مهاجر آبزی و خشکی زی و پستانداران است. مهمترین زیستگاههای آبی و خشکیزی مغان شامل حاشیه رود ارس و رود قره سو، دریاچه شهرک و باغات کشت و صنعت مغان و جنگل دوست کندی میباشد.
در این محدودههای زیستگاه انواع پستانداران و خزندگان بومی و پرندگان بومی و مهاجر نظیر خارپشت، خرگوش، گرگ، روباه، سمور آبی، پلیکان، آکرت قوی، اردک، آبچلیک، و انواع ماهیهای رودخانهای و خاصه پرندگان کمیاب نظیر قرقاول و دراج زندگی میکنند.
از دیگر جاذبه های گردشگری این منطقه میتوان به شکارگاههای متعدد موجود در منطقه اشاره نمود. وجود حیواناتی از قبیل: آهو، مارال، قوچ، میش، کل و بز، پلنگ، خرس قهوهای و گونه های مختلف پرندگان از قبیل سیاه خروس، کبک، عقاب طلایی، اردک، حواصیل، آلرت و بوتیمار، قرقاول، طرلان و بالابان سبب شده است که این منطقه سالانه پذیرای شکارچیان و صیادان متعددی از دیگر نقاط این مرز و بوم باشد.
مهمترین زیستگاههای آبزی عبارت است از آقا بابا ، جن درهسی ، حاشیه رود ارس ، دریاچه سد میل مغان ، دریاچه شهرک ، تولکو و باغات کشت و صنعت مغان و قرهسو و زیستگاههای حیات وحش منطقه شامل زیستگاه آزاد قره باغلار و جنگلها ، نیزارها و تالابهای کناره ارس میباشد
مناطق اکوتوریستی
تفرجگاه یا پارك ساحلی ارس
تفرجگاه گردشگری ارس كه در نقطه صفر مرزی ایران با جمهوری آذربایجان واقع شده، یكی از جاذبه های گردشگری در نوار مرزی پارساباد مغان محسوب می شود كه با چشم اندازهای بی بدیل و چشم نواز، خود چشم هر بیننده ای را خیره می کند.
دشت سرسبز و هموار مغان
شهرستان پارساباد مغان به عنوان یکی از شهرهای واقع در منطقه مغان دارای توپوگرافی صاف و هموار و بسیار دیدنی میباشد. این منطقه بخصوص در فصل بهار، بسیار سرسبز و دارای زیبایی شگفت انگیزی میباشد که توجه گردشگران بومی و غیر بومی زیادی را به خود جذب میکند.
قرخ پیله (چهل پله) در شهرك
جنگل های ساحل دریاچه و چهل پله، در فصل بهار پذیرایی هزاران نفر از مسافران می باشد با توسعه پارك جنگلی و احداث مراكز تفریحی و رفاهی، مجتمع های گردشگری و توسعه و بهسازی شبكه ارتباطی منطقه به ویژه مسیرهای منتهی به شهرك شهید غفاری و دریاچه مصنوعی، توان و زیبایی های زیادی در سواحل دریاچه وجود دارد، که گردشگران استقبال زیادی از این منطقه می کند.
باغات و مزارع
باغات میوه کشت و صنعت مغان
این مجتمع یکی از بزرگترین واحدهای تولیدی شرکت و از بزرگترین باغهای مدرن و مکانیزه با سیستم آبیاری قطرهای در سطح خاورمیانه است. درحال حاضر تولیدات سردرختی این مجتمع شامل 60 رقم انواع میوه از قبیل هلو، شلیل وآلو ، آلبالو، گیلاس، زردآلو، گوجه سبزدرختی، بادام درختی، فندق، سیب و زیتون میباشد که به صورت تجاری بهره برداری میگردد که سطح هکتاری هریک از ارقام به شرح ذیل میباشد:
فندق در سطح 260 هکتار با 4 رقم ، هلو درسطح 802 هکتار با 14 رقم ،شلیل در سطح 484 هکتار با 5 رقم، زیتون در سطح 324 هکتار با 15 رقم ، آلو در سطح 182 هکتار با 7 رقم ، گیلاس در سطح 41 هکتار با 7 رقم ،آلبالو در سطح 50 هکتار با 2 رقم ،بادام در سطح 29 هکتار با 5 رقم ،گوجه سبز در سطح 29 هکتار با 2 رقم ،زردآلو در سطح 29 هکتار با 1 رقم ،سیب در سطح 6 هکتار و دو رقم میباشد.
در تپه ماهورهای محدوده شركت 400 هکتار باغ زیتون نیز وجود دارد كه محصول سالانه آن حدود 450 تن زیتون است این مقدار رو به افزایش است. از زیتونهای بدست آمده كنسرو و روغن تولید میشود. زیتونهای تولید شده این مجتمع از کیفیت بسیار عالی برخوردار میباشد به گونهای كه در سالهای گذشته در جشنواره زیتون رتبه برتر را نیز بدست آورده است.
کشت زارهای مغان و کانالهای آبیاری
شهرستان پارساباد مغان یک منطقه کشاورزی بوده که اکثر مردم آن به فعالیت کشاورزی(کشت گندم، کلزاو..) مشغولند. از این رو زمینها و کشتزارها چشم انداز غالب این منطقه را تشکیل میدهد.آب این زمینهای کشاورزی از رود ارس که بواسطه یک کانال اصلی و کانالهای فرعی آن تأمین میشودکه این کانالها شهر را بصورت عمودی و افقی قطع میکند که همراه با زمین های کشاورزی و کانالهای آن بسیار مساعد برای فعالیتهای گردشگری بخصوص مزرعهگردی میباشد، که همه ساله گردشگران محلی زیادی را به خود جلب میکند.
جنگل ها و پارک های جنگلی
جنگل های ارسباران
جنگل های ارسباران این شهرستان شامل قسمتی از جنگل هایی است که در قسمت شمالی آن و در مرز جمهوری آذربایجان و در کناره رودخانه مرزی آراز (ارس) وجود دارد گفته می شود. همچنینزیستگاهحیواناتیاز جمله: خرس قهوه ای، خوکوحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و.... ،پرندگانیاز قبیل: کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز و پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و ... همچنین از لحظپوشش گیاهیدارای گونه های مختلف گیاهی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط، فندق، گردوو سماق و غیره می باشد.
روستاهای هدف گردشگری
روستای اولتان
اولتان روستایی است که در استان اردبیل، شهرستان پارسآباد مغان، بخش مرکزی، دهستان قشلاق شمالی قرار دارد. این روستا در نقطه مرزی شهرستان پارساباد مغان قرار دارد که با داشتن جاذبه های طبیعی و نزدیکی به مرز جمهوری اذربایجان دارای جاذبه های ویژهای است. اما شهرت اصلی این روستا به اثار تاریخی و باستانی منحصر به فرد ان است که این روستا را هدف گردشگران قرار داده است. قلعه اولتان، شهر زیرزمینی اولتان و قبرستان های باستانی این روستا شهرت بسیاری دارد. در واقع این روستا با قرار داشتن در کنار رودخانه مرزی ارس ترکیب عجیبی از جاذبه های طبیعی و مرزی و تاریخی را در خود قرار داده است.
نوشتن دیدگاه