صنایع دستی عشایر سبلان
از صنایع دستی اختصاصی منطقه، بافت پلاز، جاجیم، ورنی،قالی و قالیچه،گلیم، زیلو، خورجین، چوقا یا برک، کلاه، دستکش، جوراب، پاپوش، حصیر، مفرش، نمک دان و… کناره و فرشهای کوچک میباشد که در کنار چادرها بصورت هانا بر پا میکنند. اکثرا زنان منطقه ضمن کارهای روزانه و پخت و پز به بافتن صنایع دستی مشغول میشود .
فرماش
از صنایع دستی اختصاصی ساکنین منطقه فرماش است که از پنج تکه فرش یا گلیم که هر کدام حدود یک الی دو متر طول و حدود 60 الی 80 سانتیمتر عرض دارند تشکیل میشوند و پس از بافتن تکهها آنها را با نخ پشمی کلفت بهم وصل میکنند و بنام فرماش معروف است که در حقیقت به صورت یک صندوق روباز و بسته مخصوص رختخواب و محل قایم کردن اشیا پر قیمت مانند تفنگ، اسلحه سرد، طلا و پول میباشد.
پلاز و جاجیم
دو نوع صنایع دستی دست بافت است که زنان عشایری در موقع فراغت در محل سکونت بخصوص در فصول مساعد آن را با دست و سایر وسایل مورد نیاز بافتنی و به صورت فرش یا لحاف از آن استفاده میکنند .
نمد
یکی دیگر از بافتهای محلی عشایر منطقه است که مردان عشایر آن را با کوبیدن پا از پشم گوسفند و شتر به ترتیب ذیل درست میکنند. پس از آن که زنان عشایر پشمها را خوب شکستند و تمیز کردند آنرا لای پلاز پهن کرده و به صورت لوله میپیچند و با طنابی محکم میبندند پس از آن چند نفر از جوانان یا مردان عشایری با پا اینقدر میکوبند که آن پشمها پیچیده شده و بصورت نمد (موکت کنونی) کوبیده شده و قابل استفاده و غیر قابل نفوذ درآید .
ورنی
ورنی که گاه به آن گلیم سوزنی نیز گفته میشود، نه تنها یکی از گلیمهای معروف اردبیل بلکه یکی از شاخصترین "سوماک"های ایران است. این نوع زیرانداز در آثار پژوهشگران خارجی به نام "سوماک" معروف است و منسوب به شهر "شاماخی" در قفقاز است، ضمنا در میان عشایر جمهوریهای آذربایجان و ترکیه نیز ورنی با نقشهایی کم و بیش شبیه ورنی اردبیل و به همین نام شهرت دارد. بافت "ورنی" در ایران تنها در بین ایلات و عشایر استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل رواج دارد و روستاییان استانهای مذکور نیز به دلیل آمیختگی با این عشایر به بافت این نوع گلیم زیبا و منحصر به فرد میپردازند."السونها" و نیز عشایر "ارسباران" عمدهترین تولید کنندگان ورنی هستند. تفاوتی که در بافت گلیم و "ورنی" وجود دارد این است که در گلیم، بافت به صورت گرههای منقطع و نقوش آن توسط پود شکل میگیرد و تار بوسیله پود کاملا پوشیده میشود، در حالیکه در بافت ورنی ایجاد طرح و نقوش بر سطح آن توسط پود گذاری اضافی حاصل میشود و تار و پود هر دو پوشیده است. پود اضافی، که پود اصلی خوانده میشود، مانند پود گلیم به صورت ساده از بین تارها عبور نمیکند، بلکه به دور تار حرکت پیچشی و غیره منقطع دارد. متداولترین مصارف ورنی شامل خورجین، مفرش (رختخواب پیچ و تاب فرمش) و زیر اندازهایی میشود. بافندگان ورنی از نقشهایی چون گوزن، آهو، گرگ، سگ گله، بوقلمون، مرغ و خروس، شغال، روباه، پرندگان محلی و ... به گونههای بسیار زیبا و به صورت هندسی استفاده میکنند .
جامتائی
بصورت کیف دستی زنانه امروزی است که از تکههای فرش و جاجیم بافته میشود و اکثرا مسافرتها و یا چوپانها و گاو چرانها در موقع کار خرد و خوراک خود را در مواقع روز بداخل آن میگذاشتند و به کار سفر میپرداختند . البته جامتائی معمولا از فرش مرغوب و ریز با فت و با نقش گل و بوتههای رنگین و الوان بافته میشود که زیبایی خاص به این کار هنری میبخشد .
قوولوق
به صورت کیف پول بافته یا دوخته میشود و از ظرافت خاصی برخوردار است و با نخی که در انتهای زباله و قوولوق تعبیه میشود در آن بسته میشود به این طریق که پس از گذاشتن و جای دادن پول و سکه و یا اشیاء کوچک قیمتی در داخل آن نخ قوولوق را بدور آن میپیچیدند. قوولوق عمدتاً از پارچههای حریر و قناویز دوخته میشود و امروزه بیشتر در بین زنان سالخورده مشاهده میشود.
نوشتن دیدگاه