برترین دانشگاههای جهان از نظر تاریخ
برترین دانشگاههای جهان همچنان اعتبار خود را از تاریخ میگیرند
در فهرست ده دانشگاه كهن جهان هرچند آسیا و افریقا پیشگام بودهاند اما اكنون معتبرترین دانشگاههای كهن جهان با بالاترین رتبههای علمی در اروپا به حیات خود ادامه میدهند. هرچند برخی این دانشگاهها در زمان جنگ جهانی دوم به حالت تعطیل درآمدند اما دوباره باز شدند.
تاریخ تمام دانشگاههای جهان حاكی از آن است كه دانشگاهها در اساس موسسات مذهبی یا در اصطلاح مدرسههایی بودهاند كه در دنیای اسلامی مقارن قرون میانه اسلامی شكل گرفتهاند. اما اروپا كه نخستین دانشگاه را تقریبا دو قرن پس از اولین دانشگاه پیشرفته در مراكش احداث كرد، دانشگاههای تاریخی همچنان بالاترین جایگاه را دارند
ده دانشگاه كهن جهان اگرچه در دورههای كوتاهی تحت تاثیر جنگ و یا حوادث دیگر تعطیل شدهاند اما درمجموع طی دورههای مختلف تاریخی بر وسعت خود افزوده و سطح علمی و اعتبار تخصصی خود را ارتقا دادهاند.
دانشگاه القرایین: واقع در فاس در كشور مراكش نخستین و كهنترین دانشگاه جهان شناخته شده كه مسجدی بود كه در سال 859 توسط زنی از شاهزادگان سلاطین فاطمی در این كشور احداث شده بود. در این دانشگاه از همان زمان انواع علوم از جمله ریاضیات، فیزیك، شیمی و زبانهای خارجی تدریس میشد و این دانشگاه هم اكنون نیز در كتاب گینس به عنوان كهنترین دانشگاهی شناخته شده كه با اعطای مدارك معتبر دانشگاهی فعالیت مستمر علمی داشته است.
دانشگاه الازهر: دومین و كهنترین دانشگاه جهان است كه در كشور مصر و در سال 970 تا 972 تاسیس شده و به عنوان مركز ادبیات عربی و علوم اسلام سنی به طور مستمر فعالیت داشته است. این دانشگاه همانند دانشگاه آكسفورد كه در آغاز اختصاص به علوم مسیحی داشت، تنها ویژه آموزش علوم دینی بخصوص علوم قرآنی و سنت و احادیث پیامبر اسلام بود در عین حال دیگر علوم جدید را نیز تحت پوشش قرار میداد.
نظامیه: سومین دانشگاه كهن شناخته شده جهان مجموعههای دانشگاهی مشهور به نظامیه است كه توسط خواجه نظام الملك توسی در قرن یازدهم میلادی در ایران احداث شده بود.
اما مشهورترین این نظامیهها در بغداد است كه براساس سنتهای علمی آن زمان در نظامیه اصفهان بنا شده بود. نمونههای دیگری از نظامیهها در نیشابور، موصل، آمل، هرات، دمشق و بصره وجود داشت كه به عنوان مدل و نمونهای از دانشگاههای امروزی و تمام موسسات آموزشی كنونی در دیگر نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفت.
دانشگاه بولونیا در ایتالیا: نخستین دانشگاه در كشورهای اروپایی و غربی است كه درسال 1088 تشكیل شده و در واقع پیشرو تمام نوآوریهای علمی و سیستم آموزشی جهان غرب تا جنگ دوم جهانی بوده است.
دانشگاه سوربن پاریس: تاریخ دقیق احداث این دانشگاه روشن نیست اما به طور قطع از سال 1096 تا كنون وجود داشته است. این دانشگاه به عنوان سیزدهمین دانشگاه جهان در سال 1970 شناخته شد و پس از احداث كالج سوربن درسال 1257 اغلب به عنوان دانشگاه سوربن شهرت داشته است. این دانشگاه از قرن دوازدهم میلادی در همكاری با دانشگاه نوتردام به عنوان مركزی برای آموزش هنرها، پزشكی، حقوق و الهیات شهرت بسیار یافت.
دانشگاه آكسفورد: تاریخ دقیق احداث این دانشگاه نیز همچون دانشگاه پاریس نامعلوم است. اما تاریخ رسمی احداث آن به سال 1096 بازمیگردد. اما كاملا روشن است كه قدمت بنا و ساختمان این دانشگاه بسیار قدیمیتر از فعالیت دانشگاهی آن است. این موسسه از سال 1167 و در پی ممنوعیت تحصیل دانشجویان انگلیسی در دانشگاه پاریس توسط هنری دوم پادشاه انگلستان، به سرعت رشد و توسعه یافت. این كهنترین دانشگاه انگلیسی زبان جهان درحال حاضر دارای 38 كالج است كه هركدام دارای فعالیتها و ساختارهای آموزشی خاص خود هستند.
دانشگاه مون پیلیه: در فرانسه نیز از نظر بنا بسیار قدیمیتر از 1150 یعنی زمانی است كه كار خود را به عنوان دانشگاه آغاز كرده است. این دانشگاه توسط پاپ نیكلاس در سال 1289 از طریق یكی كردن و ادغام تمام مدارس و كالجهای موجود دریك دانشگاه واحد شكل گرفت و درسال 1793 ودر جریان انقلاب فرانسه تعطیل شد اما دوباره در سال 1810 تاسیس شد و سپس در سال 1969 به مركز آموزش تمام علوم و تكنولوژیهای نوین روز مبدل شد.
دانشگاه كمبریج: به عنوان دومین دانشگاه قدیمی جهان در دنیای انگلیسی زبان توسط دانش آموختگانی كه آكسفورد را به عنوان اعتراض ترك كرده بودند در سال 1209 تشكیل شد. بنابراین میان این دو دانشگاه تاریخی از رقابتهای مختلف وجود دارد. درحال حاضر دانشگاه كمبریج به عنوان یكی از پنج دانشگاه برتر اروپا شهرت دارد.
دانشگاه سالامانكا: این دانشگاه در اسپانیا نیز در سال 1218 تشكیل شد. این دانشگاه امروز نیز به عنوان دانشگاه فعالیت دارد و عمدتا در زمینه آموزش علوم انسانی و مطالعات زبان شناسی تمركز دارد.
دانشگاه پادوا: آخرین دانشگاه تاریخی از ده دانشگاه تاریخی دنیا هم دانشگاه پادوا در ایتالیا ست كه در سال 1222 یعنی 270 سال قبل از سفر كریستف كلمب در اقیانوس اطلس در سال 1492 میلادی در این كشور احداث شد. این دانشگاه نیز پس از این كه برخی از استادان دانشگاه بولونیا با هدف كسب آزادیهای بیشتر آكادمیك آن دانشگاه را ترك كردند، شكل گرفت.
این دانشگاه به ویژه در زمینه تئاتر مورد توجه و علاقه هنرمندان و نیز مطالعه در زمینه علوم مربوط به آناتومی بدن انسان است. باغ و موزههای این دانشگاه در سال 1545 شكل گرفت كه به عنوان به ویژه از نظر گیاهشناسی و تاریخ ارزش بسیار دارد.