جنگ قره باغ و پیروزی آذربایجان
جنگ و مناقشه قرهباغ (به ترکی آذربایجانی ( Qarabağ müharibəsi جنگی بود که از فوریه ۱۹۸۸ تا مارس ۱۹۹۴ در ناحیه قرهباغ، واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان، بین جمهوری آذربایجان و اشغالگر ارمنی اتفاق افتاد.
در نتیجه جنگ قرهباغ (جنگ اول قره باغ) بیش از 30 هزار نفر کشته شدند و بیش از یک میلیون نفر در نواحی مورد مناقشه، آواره و مجبور به جلای وطن خود شدند و در شهرهای مختلف آذربایجان سکونت یافتند.
نتایج جنگ 44 روزه قره باغ
جنگ دوم قره باغ در 27 سپتامبر 2020 با آغاز ضد حمله ارتش آذربایجان بر علیه ارمنستان آغاز گردید و به عنوان جنگ میهنی به مدت 44 روز به طول انجامید. طی این یک ماه و نیم، ارتش قدرتمند آذربایجان، در مقابل تروریست های ارمنی با ایثار و از جان گذشتگی، برگ های زرینی در تاریخ آذربایجان رقم زدند که در 500 سال اخیر در تاریخ این ملت بی نظیر بود.
در یک دوره کوتاه مدت، نیروهای مسلح آذربایجان با فرماندهی کل نیروهای مسلح، دشمن را در زمین و هوا شکست دادند، افسانه "ارتش شکست ناپذیر ارمنستان" را از بین بردند و دولت ارمنستان را مجبور کردند که در مدت 44 روز سه بار برای آتش بس التماس کند و سرانجام تسلیم شود. این یعنی تحقق انتظار ۳۰ ساله جمهوری آذربایجان در کمتر از ۲ ماه بود.
نتایج جنگ:
- تنش زدایی و پایان به اشغال اراضی توسط ارمنستان. در این مناقشه برخی از مناطق اشغالی با عملیات نظامی و برخی دیگر براساس تعهدی ناشی از اعلامیه 10 نوامبر که به عنوان عمل تسلیم ارمنستان ارزیابی می شود، آزاد شدند. اول دسامبر 2020، حاکمیت سیاسی و حقوقی ما در کل خاک آذربایجان تامین گردید و تمامیت ارضی آذربایجان طبق قوانین بین المللی تضمین گردید.
- اعلامیه 10 نوامبر ماهیت بین المللی بودن درگیری ها را بین ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی به اثبات رساند و تلاش ارامنه را برای تلقی آن به شکل مناقشات داخلی در ترکیب اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سالهای 1988-1991، خنثی کرد. موضوع وضعیت قره باغ کوهستانی (خودمختاری) از گردونه مذاکرات خارج گردید و ادعای اصل تعیین سرنوشت در مورد ارمنی های ساکن سلب شد. در عوض ساکنین اصیل از ارامنه آن منطقه از حقوقی شهروندی عادی آذربایجان برخوردار می شوند.
- برای حل و فصل منازعات باید چارچوب های حقوق بین المللی به روز رسانی شود. آذربایجان به طور مستقل 4 قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را اجرا کرده و در این راستا، ماده 51 منشور سازمان ملل و الزامات قطعنامه ها را بطور یکجانبه پیاده کرده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد باید قطعنامه جدیدی را مطابق با مفاد بیانیه 10 نوامبر تصویب کند که بر اساس آن، گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا باید توافق نامه صلح جدید را تهیه کنند. و آذربایجان هم در قوانین داخلی خود تغییراتی ایجاد نماید. این امر با اسناد مفهومی (مفهوم امنیت ملی، دکترین نظامی و غیره) ارتباط نزدیک دارد.
- پاک سازی مناطق به طول 132 کیلومتر مرز مشترک آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران و استقرار پستهای مرزی در منطقه که بنا به اظهارات رئیس جمهور آذربایجان جناب الهام علییف "مرز دوستی" است. طوری که 28 سال تبدیل لانه جرایم فراملیتی شده بود.
- ایده مبادله کریدورها محقق شد. این بدان معنی است که یک مسیر مستقیم زمینی بین آذربایجان – نخجوان و ارمنستان - خانکندی به حقیقت می پیوندد. این مبادله کریدورها همانطوری که به ارمنی ها دسترسی ورود آنها از طریق لاچین و سایر مناطق غربی کشور به آذربایجان را فراهم می سازد. آذربایجان هم اجازه دسترسی به نخجوان را خواهد داشت. احداث و بهره برداری کریدور جدید لاچین طی سه سال آینده انجام خواهد شد. این کریدور همنطوری که گفته شد آذربایجان را به نخجوان و ترکیه همچنین اتصال ترکیه را به قفقاز جنوبی، آسیای میانه و جمهوری خلق چین فراهم می کند. در تابستان سال 1992 (وقتی آذربایجان شوشا و لاچین را از دست داد)، آذربایجان، ارمنستان، ایران و حتی روسیه واکنش منفی نسبت به این طرح مهم استراتژیک نشان دادند. این طرح به نفع ایالات متحده و ترکیه بود. طبق برنامه گوبل، بوش پدر رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، كه نزدیكی با پنزوئیل داشت، با استفاده از این راهرو دسترسی ایران به ارمنستان را مسدود می كرد و ارمنستان را داخل بر این پروژه می نمود و آن را از نفوذ روسیه نجات می داد. همچنین ترکیه هم منتفع می شد.
- پاک سازی سرزمینهای آزاد شده از فعالیتهای اقتصادی و تروریستی (اردوگاه های آموزشی تروریستها، كشت و قاچاق مواد مخدر، فروش غیر قانونی اسلحه به ارزش یك میلیارد دلار در سالهای 1992-1996 که بصورت غیر قانونی از روسیه وارد می شد) همچنین ممانعت از شهرک سازی های غیر قانونی (برای کرد ها و ارمنی های سوریه، لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه، در راستای ارمنی سازی و کرد سازی خانواده های ارمنی و کرد با اسکان آنها در این منطقه)
به زودی با بهره برداری مفید از منابع طبیعی و پتانسیل های تفریحی – توریستی سرزمین های آزاد شده این منطقه در راستای رفاه شهروندان مورد استفاده قرار خواهد گرفت و ارمنستان خسارات وارد شده طی 27 سال گذشته پرداخت خواهد کرد. هم اکنون کارهای بسیار مهمی در این زمینه در آذربایجان در حال انجام است.
تغییرات روحی – معنوی و عزت نفس در ملت آذربایجان (از ملت مغلوب به ملت غالب). ارتش پیروز آذربایجان با تسلط بر اسرار جنگ های مدرن و منتظم در رده ارتش های پیشرفته جهان تبدیل گردید.
نادیده نباید انگاشت که جنگ 44 روزه، تغییرات بنیادی در افکار عمومی ارامنه هم ایجاد خواهد کرد. ارمنستان به عنوان یک کشور عادی و مستقل با رعایت اصل احترام متقابل نسبت به همسایگان امیدوارتر است از ارمنستانی که ادعاهای ارضی نسبت به آنها را دارد. نه سوروس و نه هیچ متحد تاریخی قادر به تبدیل ارمنستان کوچک به کشوری پیروز نیست. نجات ارمنستان تنها منوط به گذار از انزواگرایی به همزیستی و مدارا با همسایگان میسر خواهد بود.
اظهارات الهام علیاف درباره مرز آذربایجان - ایران
الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در سخنرانی جمع بندی سال ۲۰۲۰ اظهار کرد: جمهوری آذربایجان کاملا مرزهای خود را با جمهوری اسلامی ایران بازیافته و ۱۳۲ کیلومتر مرز مشترک با ایران ایجاد شده است.
وی تصریح کرد: وقتی من به منطقه خمارلو (خدا آفرین) رفتم گفتم که این مرز، مرز دوستی است؛ حقیقتا هم اینگونه است.
او همچنین جنگ قره باغ و آزادسازی مناطق اشغالی خاک کشور خود پس از ۲۷ سال را مهمترین رویداد جمهوری آذربایجان عنوان کرد.
همچنین رئیس جمهور آذربایجان در سال 2021 شهر شوشای منطقه قره باغ را به عنوان پایتخت فرهنگی آذربایجان انتخاب نمود.
در انتخاب این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی آزربایجان، به غنای فرهنگی و هنری و مهد موسیقی بودن شوشا اشاره شده است و همچنین این نامگذاری در جهت محافظت و احیای فرهنگ این شهر می باشد.
گردآوری: گروه اولدوز توریسم