اطلاعات عمومی
موقعیت و وسعت:
استان گیلان از استانهای جمهوری اسلامی ایران، به مرکزیت رشت (رشت جزء کلانشهرهای ایران به حساب می آید، این شهر از سال 1387 خورشیدی طبق مصوبه هیئت دولت کلانشهر شد) است. این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشتهکوه البرز و بخش غربی کرانههای جنوبی دریای خزر میباشد. طبیعت گیلان، پوشیده از جنگل و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است.
گیلان از پنج بخش بیه پیش، بیه پس، طالش و بخشهایی از سرزمینهای طارم و طالقان علیا (که در قدیم، از آنها به دیلمان، گیلها، کادوسپیان، کاسپینا و قلمرو امردان یاد میشده است) تشکیل شده است. دربارهٔ اسم گیلان و معانی واژهٔ گیل، نظرات مختلفی ابراز شده است. لغت نامه دهخدا گیلان را ماخوذ از واژهٔ «گیل» به اضافهٔ پسوند «ان» دانسته و افزوده است که در پهلوی Gelan به معنی مملکت گل ها و نزد یونانی ها Gelae بوده است
آب و هوا:
آب و هوای گیلان، معتدل مدیترانهای و ناشی از آب و هوای کوهستانی البرز و دریای خزر است
ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی
دین و زبان:
زبان گفتاری بیشینهٔ مردم گیلان، گیلکی است و حدود سه میلیون نفر، متکلم دارد. نواحی باختری و شمال باختری گیلان، تالشی زبان است و از زبانهای دیگری که تکلم میشود، میتوان که به کردی اشاره نمود. همچنین، در برخی نواحی، مانند آستارا، تالش و منجیل، از زبان ترکی آذربایجانی استفاده میشود. علاوه بر زبانهای مذکور، در این استان، گویشورانی به زبان کولیها نیز وجود دارند. همچنین کرمانجی که از گویشهای کردیست در فاراب و کرمانج عمارلو به آن گفتوگو میشود.
حدود سه میلیون نفر در گیلان گیلکی را به عنوان زبان اول یا دوم گپ میزنند. گیلکی دارای دو گویش عمده خاوری و باختری است که سفیدرود مرز بین متکلمان این دو گویش است. گیلکی از نظر زبانشناسی، به شاخه شمال غربی زبانهای ایرانی تعلق دارد. در میان اشعار گویندگان بعد از اسلام به آثاری برمیخوریم که به گیلکی کنونی نزدیک است. همچنین در گذشته کسانی را که ترانههای گیلکی میخواندند پهلویخوان مینامیدند.
گیلکی خود سه گونهٔ عمده دارد. الف: گونهٔ گیلکی شرق گیلان (بیهپیش) در منطقهای محدود از شمال به دریای خزر، از جنوب به بلندیهای سیاهکل، از غرب به آستانه اشرفیه و حسنکیاده تا مرزهای کوچصفهان و از شرق به لنگرود و رودسر که به تدریج به گویش مازندرانی میآمیزد. ب: گونهٔ گیلکی رشت (بیهپس) که در رشت، خمام، بندر انزلی، فومن و شفت به آن سخن میگویند. ج: گونهٔ گالشی گونهٔ دیگری از گونههای گیلکی است که مردم نواحی کوهستانی شرق گیلان و غرب مازندران، به آن سخن میگویند. در استان گیلان انتشارات و رسانههای جمعی متعددی به گیلکی وجود دارد. از نظر دستور زبان تفاوتهای زیادی بین گیلکی و فارسی استاندارد وجود دارد مانند نحوه قرار گرفتن موصوف و صفت که در گیلکی بر خلاف فارسی صفت پیش از موصوف قرار میگیرد.
پس از پیروزی عرب های مسلمان بر ایرانیان، گیلان به مأمن علویان تبدیل شد . در حدود سال 290 هجری قمری، مردم گیلان و دیلم کم کم به مذهب علویان روی آوردند و در گسترش آن نیز کوشش بسیار کردند
صنایع دستی:
صنایع دستی گیلان عبارتند ازانواع وسایل حصیری مانند کلاه حصیری سفره حصیری کیف و.. ودر بخشهای تالش نشین انواع گلیم را هم می توان نام برد.
جاذبه های توریستی
جاذبه های مهم:
امامزاده ابراهیم بنای امامزاده ابراهیم در روستای طالقان از توابع شهرستان شفت و در جنوب شرقی آن قرار دارد. امامزاده ابراهیم از بـُقاع مورد احترام اهالی است و وی را فرزند « امام موسی كاظم » (ع) می دانند.
امامزاده هاشم امامزاده هاشم در محلی به همین نام و در 30 كیلومتری جنوب رشت، در جاده رشت – تهران واقع است. بنا به گفته رابینو این بقعه در زمان شاهزاده « منوچهر خان معتمدالدوله » حاكم وقت گیلان به طور گسترده بازسازی شد.
آرامگاه استاد محمد معین دکتر محمد معین فرزند ابوالقاسم و نوه ی معین العلماء در سال 1293 شمسی در شهر رشت متولد شد. وی در سال 1313 ش با اخذ درجه لیسانس از دانشسرای عالی فارغ التحصیل شد و سپس دوره دکتری ادبیات را به اتمام رساند.
آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی "سلیمانداراب" مدفن میرزا کوچک خان جنگلی است. باز سازی آرامگاه این بزرگمرد تاریخ مبارزات گیلان و ایران در سال 1360 ش مطرح شد
کاخ اختصاصی قلعۀ رودخان شفت
این قلعۀ مهم تاریخی مدت ها تخت گاه و مرکز فرمان روایان گیلان بوده است و در ناحیه کوهستانی بخش علیای رود رودخان و در 16 کیلومتری جنوب شرقی فومن قرار دارد. قلعۀ رودخان، دژی محکم و بزرگ است که بیش از پنج هکتار وسعت دارد.
قلعۀ بُندبُن قاسم آباد
در روستای بُندبُن قاسم آباد برجی قدیمی به ارتفاع 12 متر سربرآورده که راهروهای زیرزمینی دارد و نقشی دفاعی داشته است.
قلعۀ لیسار
این قلعه در 18 کیلومتری مرکز شهرستان تالش، در منطقۀ "هره دشت" نزدیک "نوندان" واقع شده است و به صورت دژی بسیار مستحکم با نقش حفاظتی، بر روی تپه ای که حدود 150 متر از زمین های اطراف خود بلندتر است، قرار دارد.
خانۀ منجم باشی
خانوادۀ منجم باشی گیلان، هم زمان با روی کار آمدن آغامحمد خان قاجار صاحبِ نام و عنوان شدند و نخستین عضو این خاندان که منجم باشی لقب گرفت.
خانۀ دریابیگی
یکی از خانه های قدیمی لنگرود، خانۀ دریابیگی از خانواده های سرشناس گیلان است.
خانۀ محمد صادقی
از بناهای مسکونی دورۀ قاجاری است که در بافت قدیمی شهر لاهیجان قرار دارد. ساختمان آن دارای یک تالار و یک شاه نشین با تاق گنبدی و سقف مقرنس کاری شده و اُرُسی های مشبک است.
خانۀ حاج سید هاشم بحرانی از آثار دورۀ قاجاری می باشد و در شهر رشت واقع شده.
خانه ابریشمی این بنا در ضلع جنوب شرقی میدان صیقلان و در انتهای کوچه شاعری وقاع شده است . بافت پیرامونی این خانه از جلوه ای نسبتا سنتی و تاریخی برخوردار است . این بنا یکی از ارزشمندترین ساختمان های متعلق به عصر قاجاریه است.
خانه قدیری این بنا با دیوار باربر و کف بندی چوبی به صورت دو طبقه در سبزه میدان واقع شده دارای معماری زیبایی است
کاخ اختصاصی ؛ این کاخ در محوطۀ یک پارک و جنب ساختمان فرمانداری شهرستان رودسر واقع شده.
کاخ میان پشته ؛ این کاخ در میان باغی دل انگیز و بزرگ به مساحت تقریبی 17 هکتار در غازیان بندر انزلی ساخته شده و از یک سو مشرف به دریا است و هم اکنون در اختیار نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران است.
کاخ قشلاقی ضرغام السلطنه ؛ این کاخ در داخل شهر هشتپر واقع شده و معماری آن تلفیقی از سبک های غربی و سنتی است. قدمت تاریخی این ساختمان به دورۀ قاجاریه می رسد و به عنوان یک بنای مهم و شاخص، در نام گذاری شهر تالش نیز مؤثر بوده است.
کاخ های ییلاقی ضرغام السلطنه ؛ این آثار در روستای "مریان" و "آق اولر" که از زیباترین مناطق گردشگری کشور به شمار می روند واقع شده اند.
عمارت معتمدی ؛ این ساختمان که در بلوار بندر انزلی واقع شده و هم اکنون پاسگاه نیروی انتظامی است، در سال 1234 هجری قمری (1198 خورشیدی) به دستور "معتمدالدوله میرزاعبدالوهاب" در دو طبقه ساخته شده است.
عمارت گمرک ؛ از دیگر بناهای تاریخی گیلان، عمارت گمرک بندر انزلی و محل استقرار نیروی دریایی است که هر دو به دورۀ پهلوی مربوط است. این بنا در گذشته مورد استفادۀ دستۀ موزیک ارتش بود و لذا به "ساختمان موزیک" شهرت یافته است.
عمارت شهرداری ؛ عمارت شهرداری انزلی که نمونه ای از معماری دورۀ پهلوی در گیلان است، در قسمت بالای پارک بلوار واقع شده و مشابه دیگر بناهای دورۀ پهلوی است که برای فرمانداری ها و شهرداری ها ساخته شده اند.
عمارت كلاه فرنگی ؛ این عمارت كه در میان پارك شهر رشت ( باغ محتشم ) جای گرفته ، از بناهای زیبای شهر رشت به شمار می آید
موزه نیروی دریایی
موزه نیروی دریایی در بندر انزلی ( كاخ رضاشاه ) در میان باغی وسیع با چشم اندازی زیبا رو به دریا، عمارتی است متأثر از معماری گذشته اروپا كه در تقابل با معماری گیلان شكل گرفته است.
موزه تاریخ چای ایران
لاهیجان یكی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای استان گیلان است كه قرن ها مقر حكومت سادات كیایی بود. این شهر به شهر چای· اشتهار دارد ؛ زیرا چای كاری در ایران برای نخستین بار به همت حاج محمد میرزا كاشف السلطنه چای كار در سال 1319 هـ . ق در لاهیجان آغاز شد و به سرعت در این شهر و دیگر مناطق سواحل جنوبی دریای مازندران توسعه یافت.
موزه رشت
بنای موزه رشت با قدمتی حدود100سال در زمینی به وسعت 700متر مربع وزیر بنای به وسعت 560متر مربع قرار دارد. این بنا متعلق به میرزا كوچك خان كسمایی یكی از یاران میرزا كوچك خان می باشد.
موزه تاریخ طبیعی
بنای این موزه در سال1357در زیرزمینی به مساحت 300مترمربع در دو طبقه جمعا به مساحت440 مترمربع در ساختمان اداره كل حفاظت محیط زیست تاسیس گردید،راه اندازی و تجهیز این موزه ازسال1383 برعهده شركت فنی، هنری نگارستان بوده است.
موزه حیات وحش
سفیدرود
سفیدرود از استان های کردستان، آذربایجان سرچشمه می گیرد. از استان زنجان می گذرد و در استان گیلان به دریای مازندران می ریزد.
رود آستاراچای
رود آستارا مرز میان ایران و جمهوری آذربایجان است. کناره های این رودخانه از درختان انبوه و بیشه زارها پوشیده است و جلوه ای زیبا دارد.
کَرگان رود
این رود بزرگ ترین رودخانۀ ناحیۀ غربی با منطقۀ تالش است. شاخۀ اصلی و میانی این رودخانه از ارتفاع 3000 متری سرچشمه می گیرد و با شاخۀ شمالی در ارتفاع 350 متری به هم می پیوندند. این رود از شهر "هشت پر" می گذرد و پلی بر روی آن است.
شفارود
شفارود دومین رودخانۀ پرآب منطقۀ تالش است. شفارود در مسیر خود جوی بارهای متعدد و کوچک را از دو سو در آغوش می گیرد و با شیبی تند در ناحیۀ "پونل" وارد جلگه می شود.
ماسوله رودخان
این رود از ارتفاعات ماسوله سرچشمه می گیرد و در منطقۀ سرایان به "زیگل" و "لیکوند" تغییر نام می دهد. حداکثر ارتفاع حوزۀ رود ماسوله 3000 متر است. ماسوله رود در "چومثقال" وارد تالاب انزلی می شود.
رود شاخزر
رود شاخزر یا جمعه بازار، که از ارتفاع 3000 متری «مته خانی» سرچشمه می گیرد. در محل ورود به مرداب انزلی "سیادرویشان" نامیده می شود. این رود پیش از رسیدن به مرکز تالاب انزلی، شاخۀ "بهمیر" را در برمی گیرد.
لنگرود رودخان
این رود از ارتفاعات 500 متری جنوب لاهیجان، در حوالی منطقۀ آهندان، سرچشمه می گیرد. این رود با پیمودن یک پیچ بسیار بزرگ به نام "زاکی بر رودخان"، با پیچ و خم های دیگری جادۀ آستانه – لاهیجان را در غرب شهر طی می کند و در امتداد جنوب غربی – شمال شرقی جریان می یابد.
شلمان رود
این رود در محور جادۀ رودسر – لاهیجان نسبتا پرآب است و دو شاخه مهم به نام "تاق ور" از طرف غرب و "شلمان رود" از طرف شرق دارد و در حدود سه کیلومتر پایین تر از شلمان، در یک خم بزرگ به طول 5/2 کیلومتر، "کیارود" به آن می پیوندد و سپس رودخانه با چند پیچ و خم بزرگ و کوچک، به دریای خزر سرازیر می شود.
پل رود
این رود بزرگ ترین رود شرق گیلان است. یکی از شاخه های بزرگ آن "چاک رود" است که در غرب تا ناحیۀ "کلیشم" و "موسی کلایه" در مقابل رستم آباد در مسیر سفیدرود ادامه دارد
آب های معدنی
چشمه ی آب گاز سنگرود؛ در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو شهرستان رودبار قرار دارد.
چشمه كلشتر منجیل ؛ این چشمه حدود یك كیلومتر پایین تر از سد سفیدرود در فاصله پانصدمتری جاده اصلی قزوین به رشت قرار دارد.
چشمه آب معدنی ماسوله ؛ در ابتدای ورودی شهر تاریخی ماسوله در كنار پارك شهر قرار دارد.
چشمه چشماگل ؛ در روستای طالم از توابع سنگر قرار دارد.
چشمه ماستخور؛ در روستای ماستخور نزدیك رودبار در جبهه غربی سد منجیل قرار دارد.
چشمه آب معدنی سجیران ؛ در اشكور بالا، نزدیكی روستای سجیران واقع است.
چشمۀ آب معدنی زمزمه؛ این چشمه در شهرک ماسوله در کنار رود خلشتربا (ماسوله رودخان) قرار دارد. آب چشمه، مواد آهنی فراوان و طعمی تلخ دارد. رنگ آب در طول مسیر آن تا "ماسوله رودخان"، نارنجی است.
چشمۀ آب معدنی علی زاخوانی؛ این چشمه بالاتر از بازار ماسوله قرار دارد و آب آن، از طریق لوله ای با دبی (آبدهی) سه لیتر در ثانیه به خارج جریان می یابد. آب چشمه، دارای "بی کربنات" است و در درمان نارسایی گوارشی بسیار مؤثر است.
چشمۀ آب شورلاکان ؛در انتهای جادۀ رشت – لاکان، یک جادۀ خاکی دیده می شود که این نقطه را به شهر صنعتی متصل می کند. در میانۀ جاده، روستای "آقاداناپیر" قرار دارد که در شرق آن، جنگل انبوه و زیبا دامن گسترده است. چشمۀ آب شورلاکان، در دل این جنگل و در جنوب رشت قرار دارد.
چشمۀ چشماگل سه شنبه ؛ این چشمه در روستای "طالم سه شنبه" از توابع بخش سنگر در 12 کیلومتری جادۀ رشت – قزوین واقع شده است.
چشمه های آب معدنی سنگرود ؛ این دو چشمه در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو (رودبار) واقع شده اند و به چشمه "آب گاز" و چشمه "آب کولور" معروف هستند.
چشمۀ آب معدنی سجیران ؛ این چشمه در منطقۀ "اِشِِکوَر بالا" در بالادست روستاهای نیلوجیرکل و سجیران (در قسمت شمال شرقی) قرار دارد.
تالاب انزلی ؛ از جمله زیباترین مناظر آبی گیلان است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی ومهاجر است. در داخل تالاب ، جزایر زیبایی وجود دارد ودوشهر زیبای انزلی وآب كناردرساحل آن قراردارند.
تالاب امیر کلایه (شیخ علی کل) ؛ تالاب امیر کلایه که در گذشته آن را "شاله کل" هم می نامیدند، در بخش "شیرجو پشت" در شمال لاهیجان و در 28 کیلومتری شمال غربی لنگرود، در نزدیکی جادۀ بندر کیاشهر (حسن کیاده) به لنگرود قرار دارد.
تالاب استیل ؛ " تالاب زیبای استیل" یکی از جاذبههای طبیعی شناخته شده و مهم شهر آستارا به شمار میرود، این تالاب در 7 کیلومتری شهر آستارا در حاشیه جاده لوندویل به آستارا قرار دارد.
ییلاق های واقع در مسیر دره رودخانه پل رود ؛ دره بسیار زیبای پل رود، پس از گذشت از روستای دیماین به نواحی ییلاقی این ناحیه می رسد. دره پل رود به دو شاخه تقسیم می شود و هر یك به ییلاق های واقع در مسیر خود می رسد.
ییلاق های دیلمان و اسپیلی ؛ ییلاق های این ناحیه ، هم از نظر چشم انداز و هم از نظر آثار· تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیار است.
ییلاق های نواحی رودبار ؛ این ییلاق ها را می توان به دو قسمت تقسیم كرد: نخست ییلاق های واقع در شرق سفیدرود كه عمدتاً در عمارلو، توتكابن و پره سر قرار دارند.
ییلاق های تالش و آستارا ؛ ماسوله جنوبی ترین ییلاق تالش است و پس از آن ییلاق های ماسال و شاندرمن قرار دارند. ییلاق « تالش دولاب »، ییلاق « مریان»، ییلاق « سوباتان » در این منطقه ، از این زمره اند. شهر آستارا، از طریق گردنه حیران به نواحی ییلاقی آستارا مربوط می شود.
نواحی ییلاقی جواهر دشت ؛ در ارتفاعات شرق گیلان قرار دارد و ییلاق نواحی چابکسر و واجارگاه و رحیم آباد به شمر می روند.
ماسوله؛ در ضلع شرقی یكی از رشته كوههای تالش قرار دارد. این محل كه به سبب نوع معماری خانه هایش شهرتی جهانی یافته است، در شیب كوه واقع شده و نمای خانه های پله ای آن در دامنه سرسبز و سر برافراشته كوه ها و رودخانه ی خروشان "ماسوله رودخان" كه از خط القعر دره می گذرد، از دل انگیزترین و دیدنی ترین مناظر گیلان و ایران است.
رستورانها و مراکز خرید
رستورانها:
رستوران شهر سبز: غازیان، میدان گاز
رستوران فریدون: کیلومتر 5 جاده لنگرود
رستوران وحیدیه مرکزی: لاهیجان، بام سبز، ایستگاه تله کابین
رستوران قصر: آستارا، بازارچه ساحلی، خیابان شهید رجایی
رستوران هتل کادوسان: بندر انزلی، خیابان پاسداران
نوشتن دیدگاه