اطلاعات عمومی
موقعیت و وسعت:
استان زنجان که آن را· فلات زنجان نیز می نامند، در ناحیه مرکزی· شمال غرب واقع شده است. استان زنجان با هفت استان هم مرز است. این استان از شمال به استان های اردبیل و گیلان، از شرق به استان قزوین، از جنوب به استان همدان، از جنوب غربی و غرب به استان های کردستان و آذربایجان شرقی و غربی محدود است. استان· زنجان برا اساس آخرین تقسیمات کشوری، دارای 3 شهرستان، 13 بخش، 8 شهر، 44 دهستان و 981 آبادی دارای سکنه است
آب و هوا:
استان زنجان به لحاظ داشتن تنوع نقاط ارتفاعى از یک سو و از سوی دیگر تاثیرپذیرى از چند توده هوایى خزری، مدیترانه اى و صحراى مرکزى، صاحب اقلیم ها و اکوسیستم هاى متنوعى شده است. با وجود این که این استان یکی از استان های سردسیر و کوهستانى شمال باختری کشور به شمار مى آید؛ از اکوسیستم هاى فراوان دشتى، بیابانى، تالابى و رودخانه اى، جنگلى، درختچه اى، کوهستانى مرتفع و تپه ماهورى نیز بی نصیب نمانده است. این استان در بیش تر از 70 درصد از مناطق خود آب وهواى خشک فراسرد و در 30 درصد باقی مناطق از تنوع اقلیمى و آب و هوایى برخوردار است.
ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی
دین و زبان:
ترکی آذربایجانی، زبان اکثریت اهالی استان زنجان است. همسایگی و نزدیکی به پایتخت باعث گرایش به زبان فارسی شدهاست. در جهات چهارگانه در شمال استان ترکی مخلوط با گیلکی و در شرق متمایل به فارسی، در جنوب غربی، کردی و در غرب ترکی آذربایجانی و در جنوب استان نیز با گرایش فارسی و تاتی تکلم میکنند.
از در دوران صفویه با حمایت صفویان از مذهب شیعه به تدریج مذهب تشیع زنجان در رواج یافته است.
صنایع دستی:
دراستان زنجان رشتههای مختلف صنایع دستی رواج دارد. از آن جمله گلیم بافی در ابهر، قیدار و زنجان روستاهای آن گیوه دوزی ابریشمی و نخی در انگوران و زنجان، چاروق دوزی در شهر زنجان، رنگرزی در ابهر، زنجان، قیدار، سفالگری در روستای قلثوق، ملیله کاری شامل سینی، سرویس بشقاب کاسه و وسایل مصرفی در شهر زنجان، ساخت انواع چاقو و کارد آشپز خانه و میوه خوری و قندشکن در زنجان، جاجیم بافی نواری در شهرستانهای طارم و ماه نشان، انگوران، کیسه بافی حمامی، نواری در انگوران، ماه نشان، قیدار و حکاکی روی مس در شهر زنجان را میتوان نام برد. ضمن آنکه باید گفت قالیبافی از جمله هنرها و حرفی است که در اکثر شهرها و روستاهای استان زنجان رونق و رواج دارد.البته ملیله کاری که نوعی فلز کاری با نقره وطللا را نیز میتوان نام برد.
جاذبه های توریستی
جاذبه های مهم:
آبشار شارشار: آبشار شارشار از نقاط دیدنی استان زنجان است . این آبشار تنها آبشار شناخته شده در زنجان است
غار کتله خور، غار کتل کوتول :غار کتله خور در 155 کیلومتری جنوب زنجان و 173 کیلومتری شمال همدان، در نزدیکی شهر کوچک گرماب واقع شده است .·غار کتله خور، غاری است آهکی که در برخی نقاط آن گل رس و خاک های حاوی اکسید آهن قابل مشاهده است.
امامزاده سید ابراهیم:آرامگاه امامزاده سید ابراهیم در داخل شهر زنجان در قبرستانی واقع در منتهی الیه سمت شرقی شهر قدیم ، مشرف به دیوار حصار شهر قرار گرفته که امروزه قسمتی از قبرستان مزبور به دبیرستان ، دبستان و قسمتی دیگر به خیابان موسوم به صدر جهان تبدیل شده است.
بقعه امامزاده زیدالکبیر: امامزاده زیدالکبیر در منتهی الیه شرق شهرستان ابهر در استان زنجان قرار دارد، که بر اساس کتاب منتقله الطالبین نسبت شاهزاده زیدالکبیر به نخستین پیشوای شیعیان جهان باز می گردد.
حسینیه اعظم زنجان: حسینیه اعظم زنجان از اماکن مذهبی شیعیان است که در جنوب شهر زنجان واقع گشته است . قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می رسد. این حسینه توسط دو فرد بنام های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردید.
مسجد جامع زنجان: مجموعه تاریخی مسجد جامع یکی از بناهی ارزشمند شهر زنجان، معروف به مسجد سید است که در بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار گرفته است.
مسجد چهل ستون زنجان: مسجد و مدرسه چهل ستون دربافت بازار (بازار بالا) در ضلع جنوب شرقی مسجد و مدرسه جامع (سید) در راسته معروف به راسته حجت الاسلام قرار دارد.
بازار زنجان: بازار زنجان در دوران آقا محمد خان قاجار آغاز و در سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافته و مساجد و سراها و گرمابه ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده است . مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است.
بنای رختشوی خانه: بنای رختشویخانه در خیابان سعدی وسط و در مرکز شهر زنجان واقع شده است و هم اکنون به صورت موزه میباشد و مردم میتوانند از آن بازدید کنند . این بنا در سال های گذشته به جهت وجود هوای سرد در زمستان ها برای بانوان زنجانی ساخته شده است . این بنا توسط دو برادر به نام های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شده است . این بنا در محلی که قبل ها به نام بابا جمال چوقوری شناخته می شد ، احداث شد.
پل میربهاالدین: پل میربهاء الدین یک پل تاریخی است در زنجان که در دوره قاجاریه بر روی زنجان رود در ابتدای جاده بیجار بنا گردیده است . این پل توسط یکی از خیرین شهر زنجان به نام حاج میر بهاالدین در زمان ناصرالدین شاه قاجار احداث گردیده است.
حمام حاج داداش: حمام حاجی داداش که یکی از قدیمی ترین بنا های تاریخی شهر زنجان می باشد و تنها حمام ستون سنگی زنجان می باشد.
عمارت ذوالفقاری زنجان: خانه ی ذوالفقاری های زنجان که قریب صد سال از احداث آن می گذرد یکی از آثار ارزشمند شهر زنجان است که در یاد و خاطره ی مردمان این شهر همواره جایگاه مهمی داشته است.
قلعه بهستان: قلعه بهستان یکی از 20 قلعه تاریخی شهرستان ماهنشان در استان زنجان است که قدمت آن به قرن پنجم هجری قمری تخمین زده می شود.
كاروانسرای سنگی: کاروانسرای سنگی به ترکی (داش کاروانسراسی) در جاده کمربندی زنجان- میانه روبروی ایستگاه قطار زنجان وافع شده است.
گنبد سلطانیه: گنبد سلطانیه که جزو میراث جهانی بشر است؛ در شهر سلطانیه در 35 کیلومتری شهر زنجان واقع شده و بنای آن به دستور سلطان محمد خدا بنده از سال 704 هجری قمری شروع و در مدت 9 سال در تاریخ 713 هجری قمری پایان یافته است.
معبد باستانی داش کسن (معبد اژدها): معبد باستانی " داش کسن " یا آنچنان که جهانگردان آن را می شناسند؛معبد اژدها؛ در حاشیه روستای " ویر " در حدود 15 کیلومتری شهر تاریخی سلطانیه واقع شده است.
سد خاکی تهم: سد خاکی تهم در فاصله ۱۵ کیلومتری شمال شهر زنجان قرار دارد.
رستورانها و مراکز خرید
رستورانها:
رستوران علی بابا: زنجان، خیابان خیام، پایین تر از بانک ملت
رستوران-فست فود: زنجان، سعدی شمالی، پایین تر از خیابان بهار، روبروی بانک سامان
رستوران شهر: زنجان، سجاس رود، سلطانیه، خیابان معلم
مجموعه تفریحی و کوهستانی ائل داغی (گاوه زنگ): مجموعه تفریحی و کوهستانی ائل داغی زنجان یا مجموعه تفریحی گاوه زنگ زنجان یکی از مراکز تفریحی و گردشگری زنجان است.