هنر منبت و پیشینه ای به قدمت تاریخ
ارژنگ ربیعی پژوهشگر صنایع دستی فارس با بیان این مطلب گفت: هنر منبت سابقه ای به درازای تاریخ دارد و از نادر هنرهایی است که برای ایجاد آن به کمترین مواد و ابزار نیاز است و هنرمند در این هنر زیبا با کنده کاری بر روی چوب به خلق نقوش زیبا و دل انگیز می پردازد. به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس کارشناس معاونت صنایع دستی این اداره کل افزود: مواد مورد استفاده در این هنر تنها یک قطعه چوب و مهم ترین ابزار آن چاقوی منبت است و اگر چه در این هنر هنرمند فقط به یک قطعه چوب و چاقوی منبت نیاز دارد اما مهم ترین ویژگی آن تفکرات هنری و تبحر اوست که در کنار استفاده از مواد مطلوب وکیفی منجر به خلق اثری بدیع می گردد که ماندگار می شود. این پژوهشگر صنایع دستی جنس چوب مورد استفاده را بسیار مهم توصیف کرد و گفت: رنگ، بافت، سختی و نرمی، فرم رگه ها، مقاومت در مقابل ترک خوردگی و نهایتا سلامت چوب از مهمترین ویژگی های چوب مورد استفاده است و رایج ترین چوب هایی که در استان فارس (به ویژه آباده و شیراز) برای منبت کاری مورد استفاده قرار می گیرند چوب درختان گردو، گلابی، عناب، شمشاد، افرا، نارنج و ... هستند. وی ادامه داد: برای ایجاد یک منبت ابتدا منبت کار زیر ساخت خود را انتخاب می کند، این زیر ساخت می تواند هرشیء چوبی مانند انواع ظروف، قاب، در و پنجره و حتی یک قطعه چوب ساده باشد، سپس به کمک برگ سمباده سطح چوب را کاملا صاف و یک دست می کند، و پس از آن طرح مورد نظر را روی چوب انتقال داده و در مرحله بعد ابتدا خطوط اطراف طرح را مشخص و اطراف طرح را به عمق چند میلی متر کنده و صاف می کند (عمق زمینه بستگی به نوع طرح و نقش دارد) وسپس بقیه فضاهای درون طرح را که می بایست جزو زمینه قرار گیرند به همان عمق کنده و صاف می کند (بگونه ای که طرح از زمینه جدا شده و برجسته گردد) و در ادامه با توجه به نوع طرح، خطوط راست، منحنی، فرورفتگی ها و برآمدگی ها را با چاقوی منبت که دارای نوک های گوناگونی (بلند، کوتاه، پهن، باریک، ناودانی و ...) است فرم می دهد و در انتها برای صاف و یک دست کردن طرح با چاقوی منبت بر روی کلیه سطوح کشیده می شود (همچون یک سمباده) و برای حفظ چوب از رطوبت و زیبایی بخشیدن هر چه بیشتر به آن با روغن جلا و لاک الکل آن را جلا می دهند. منبت یکی از هنرها و صنایع دستی است. در این هنر نقشها به صورت نقش برجسته روی زمینه کار قرار میگیرند. منبتکاری چوب یکی از شاخههای منبتکاری است ولی منبت کاری بیشتر به صورت کنده کاری روی چوب اجرا میشود.
منبع: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس.